چکیده

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- زندگی یک گزارشگر سنتی به این ترتیب است: اگر شما برای یک روزنامه کار کرده باشید، یک مجموعه وظیفه محوله داشته اید، مجبور بوده اید افرادی را پیدا کنید تا با شما صحبت کنند. به ساختار هرم وارونه فکر می کردید، مطمئن می شدید آنچه را نوشته اید،  برداشت مناسبی بوده است. معمولا با کمبود واژه برای بیان مناسب مطلب مواجه و با مسئله همیشگی مهلت آخر درگیر بوده اید.

به عنوان گزارشگر تلویزیون، باید مطالبی را پیدا می کردید که اصول دیداری داشته باشند و در باره حمل تجهیزات سنگین نگرانی داشته اید. مجبور بودید امیدوار باشید که دوربین چیزهایی را می گویند که شما می توانستید در 5 تا 10 ثانیه تدوین کنید. ضمنا بایستی همه اینها را با هم، زمانی که موضوعی اتفاق افتاده است، در نظر بگیرید.

اگر عکاس بوده اید، می بایست در باره فیلم، دوربین، مکان مناسب برای گرفتن تصویر فکر می کردید. باید مطمئن می شدید نام ها و اطلاعات را برای شرح عکس گرفته اید. سپس مسئله آماده سازی و پردازش مطرح می شد و امید می داشتید که اتاقی در روزنامه برای نگهداری عکس ها در اختیارتان قرار خواهد گرفت. تمام اینها باید همانطوری که به مهلت آخر نزدیک می شدید، صورت می پذیرفت. شاید این کارها چندان هم ساده نباشد. بهرحال یا ساده یا مشکل، ویژگی های وب زندگی گزارشگر را پیچیده تر می سازد. این بخش را همان طوری که به سمت گزارشگری وب حرکت می کنیم، در نظر داشته باشید.

واژه های کلیدی: وب، اطلاعات، گزارشگری، روزنامه نگاری، رسانه

مقدمه

- مسایل اساسی روزنامه نگاری، یعنی جمع آوری اطلاعات مهم، قابل توجه، روزآمد و ارایه آن به مخاطب، در وب نیز وظیفه اصلی روزنامه نگاری باقی خواهد ماند.
- وب احتمالا رویه های گزارشگری را تغییر می دهد.
- وب همچنین رابطه بین گزارشگر و مخاطب را متحول می سازد.
- گزارشگران مجبور خواهند بود مفهوم خلاقیت را در رویه های گزارشگری بشناسند و به اطلاعات لایه ای  تا حدی که مخاطب به آن دسترسی داشته باشد وآن را بفهمد، نیازخواهند داشت.

نوشتن برای یک شخصیت نمادین به طور سنتی به روزنامه نگاران چاپی گفته می شود برای یک شخصیت نمادین بنویسند. کسی که هوش لازم را برای فهمیدن یک مطلب دارد اما به قدر کافی اطلاعات و آگاهی  ندارد. سردبیرتان می گوید وقتی یک مطلب را تنظیم می کنید، این شخص را در ذهن نگه دارید و مطمئن شوید که او می تواند این مطلب را بفهمد.

    روزنامه نگاران وب باید طیف وسیعی از مخاطبان را راضی کنند و مجبور خواهند بود شمار زیادی از افراد دیگر را در ذهن نگه دارند

افراد مبتدی تا کارشناس و خبره: اکثر مخاطبان و اخباری که گزارشگران سنتی درگیر آن هستند، رخدادها و منابع محلی و ملی است. وب به هر حال احتمالاتی را برای یک مخاطب غیر محلی ایجاد می کند. در حقیقت یک مخاطب شبکه جهانی - مردمی که به کار یک روزنامه نگار وب نگاه می کنند - آنهایی خواهند بود که به موضوع علاقه مند هستند. نه لزوما افراد محلی. وب هم چنین گونه ای از راه ها را برای برقرای تماس با منابعی که ممکن است بیرون از محدوده محلی باشند، در نظر می گیرد.

من سعی می کنم در فرجه زمانی تعیین شده مطلبی تهیه کنم (قسمت اول): زمان همیشه روی دوش روزنامه نگار سنتی سنگینی می کند. روزنامه می بایست در زمان مشخص آماده شود. برنامه اخبار رادیو وتلویزیون در ساعات معین پخش می شود. چنین مسئله ای برای روزنامه نگار وب وجود ندارد. او می تواند وقتی یک مطلب تهیه شد، آن را پست کند. آنها به هرحال مقداری اخبار خوب و مقداری اخبار بد هستند.

در وب اگر مهلت آخر وجود ندارد، مهلت آخر ارسال نیز مطرح  نیست. به نظر می رسد حضور برخی از مطالب بعد از ارسال، حداقل برای مدتی قبل از اینکه فراموش شوند، ادامه پیدا می کند. گزارشگر می تواند اطلاعات جدید را بعد از پست مطلب، تهیه و به واسطه آن مطلب را روزآمد نماید. یک خواننده می تواند اطلاعات جدید بفرستد و لزوم مسئله روزآمد سازی لیدها را به گزارشگر تذکر بدهد.  

اطلاعات نادرست می بایست تصحیح شود. ممکن است نیاز باشد دیدگاه های حذف شده از مطلب اول دوباره اضافه شود. یک مطلب ممکن است منحصر به خود رخداد نباشد و بیشتر به خاطر علاقه ای که ایجاد می کند، مورد توجه قرار گیرد.

من سعی می کنم در فرجه زمانی تعیین شده مطلبی تهیه کنم.(قسمت دوم): در روزنامه نگاری وب فرجه زمانی وجود ندارد اما برای اخبار نخستین این مسئله عینیت دارد. الآن و دوباره ده دقیقه بعد.

در نظر بگیرید چند ماشین در ساعات میانی روز در بزرگراه تصادف کرده اند. روزنامه نگار روزنامه که مهلت آخرش برای گذاشتن مطالب در کنار هم ساعت 7 بعد از ظهر است، وقت کمی دارد. او می تواند به بیمارستان زنگ بزند و در باره تصادف سوال کند و زمانی را صرف منظم کردن افکارش، تنظیم یک لید و پاراگراف دوم و سوم که کل مطلب را به خواننده می رساند، نماید.

 روزنامه نگار وب مجبور است فورا با اطلاعاتی که در دسترس دارد حرکت نموده و بعد اطلاعات را به طور مستمر روزآ مد کند. چه اتفاقی افتاده است؟ چگونه؟ چه کسی صدمه دیده و چقدر؟ وقتی مردم شهر در باره رخداد بشنوند شروع به مراجعه به وب سایت خواهند کرد تا اطلاعاتی در باره مسئله پیدا کنند. روزنامه نگار وب نمی تواند ارسال مطلب را برای یک مدت طولانی جهت بررسی چند وچون موضوع به تعویق بیاندازد. مهلت آخر برای وب خود را اینجا نشان می دهد.

راهنمای مسیر

زمانی تمام آنچه که یک گزارشگر احتیاج داشت یک دفتر یادداشت، شاید یک ضبط صوت، دسترسی به تلفن و طی راه برای برگشتن به  اداره بود. مهارت های فنی مورد نیاز گزارشگر بدین ترتیب بودند:  یک کامپیوتر بیابد و از برنامه پردازشگر آن استفاده کند.

روزنامه نگاران وب نیاز به حمل کامپیوتر کیفی دارند. می بایست طیفی از کاربردهای قابل پیاده سازی در اینترنت را بشناسند. آنها مجبور خواهند بود تصاویر را تدوین، اسناد را اسکن و آنها را به فایل های pdf در وب تبدیل کنند. هم چنین باید با html آشنا باشند به قدری که مطلب در وب سایت به صورت مناسب ارایه شود و با استفاده از برنامه های پایگاه های داده ای وب سایت را تقویت کنند.

چگونه از فرم ها ی مختلف استفاده کنند

روزنامه نگار سنتی با سبک هرم وارونه کار می کند. روزنامه نگار سخن پراکنی ساختار مطلب با قالب نمایشی را مورد توجه قرار می دهد. هر کدام از اینها محدودیت ها و مزایای خودش را دارد.

روزنامه نگار وب می بایست به این سبک ها و به دیگر قالب های نوشتاری مانند تیتر، خلاصه، سوالاتی که غالبا پرسیده می شود، نظر سنجی، مدخل های وب لاگ  که به مرور افزایش می یابند، مسلط شود. در ضمن یک مسئله مهم تر این است که استفاده از زبان انگلیسی نباید یک مانع باشد. اعتماد به نفس و سهولت استفاده از زبان همیشه برای روزنامه نگار مهم است و اهمیت بیشتری هم پیدا می کند.

انتقام شخصیت نمادین

روزنامه نگاران سنتی می توانند برای یک شخصیت نمادین بنویسند. آنها این شانس را دارند که به طور دقیق چیزی از این شخصیت نمی شنوند و برداشت وی از مطلب زیاد مهم نیست. او فقط یک مفهوم است. کسی نیست که روزنامه نگار در قبالش مجبور به پاسخگویی باشد.

 اما روزنامه نگار وب ممکن است بلافاصله بعد از ارسال مطلب واکنش ها را دریافت نماید. مثلا فردی به عنوان یک معلم سابق به اشتباهات نگارشی او اشاره کند. ممکن است از او برای پیوستن به یک گروه برای بحث در باره مطلب دعوت شود. شاید کسی در باره موضوع اطلاعات اضافی داشته باشد. یا یک لید جدید پیشنهاد دهد و یا در باره ارایه یا تفسیر مطالب یک برداشت متفاوت مطرح سازد. این شخص ممکن است سمت وسویی را  که روزنامه نگار مطلب را به آن سوق داده،  دوست نداشته باشد و هم چنین نشانی سردبیر را داشته باشد.

فروش مطلب

روزنامه نگار سنتی می بایست نگران جای خود در صفحه باشد. گزارشگر تلویزیون وقت کافی برای گفتن مطلبش می خواهد. این دو مسئله همیشه در این حرفه  موضوع بحث هستند که البته نتیجه ای هم نداشته است.

روزنامه نگار وب نیاز به شکار صفحه دارد. او نمی تواند فقط مطلب را پست کند و امیدوار باشد که مردم آن رامی بینند. ممکن است روزنامه نگار بخواهد مطلب را به بولتن بردی که به موضوع اختصاص داده شده است، ارسال کند تا افراد را به سوی مطلب هدایت نماید. شاید هم مجبور شود در یک وب لاگ یا گروه خبری شرکت کند تا مطلب بوسیله افراد مربوطه دیده شود. سردبیر به آن صفحه اختصاصی مراجعه می کند تا ببیند مردم چه چیزی را می خواهند و چه چیزی را نمی خواهند.

روزنامه نگار وب با یک دنیای جدید مواجه است. دنیایی که در آن رویه ها و خواسته های متفاوتی وجود دارد. البته او یک گزارشگر باقی خواهد ماند و اساس کار همیشه یکی است. گزارشگری جایی است که روزنامه نگاری شروع می شود.

گزارشگری هسته مرکزی روزنامه نگاری است. رسانه آن مهم نیست. نوشتن، ویرایش، طراحی و ارایه در فرآیند روزنامه نگاری حیاتی و مهم است. اما هدف روزنامه نگاری ارایه اطلاعات به مخاطب است. این کار بدون گزارشگری هرگز به وقوع نمی پیوندد: کسی که باید اطلاعات را جمع کند نه هرنوع اطلاعاتی را بلکه مواردی که خواسته های ویژه روزنامه نگاری را برآورده می سازد و از منابع مطمئن تهیه شده است.

خبرها می توانند به عنوان اطلاعات روزآمد که مورد نظر طیف وسیعی از مخاطبین است، تعریف شوند. چه چیزی مورد توجه و اهمیت است؟ مردم در قرن 21 گونه وسیعی از علایق و انتظارات را دارند که می تواند  زندگی شان را شکل دهد. آنها خانواده دارند. هم خانواده بسته و هم  گسترده. دارای حرفه ها و امکاناتی هستند که یک زندگی را می سازد.  سرگرمی های متعددی برای صرف اوقات فراغت دارند و با گروه هایی از مردم از طریق فعالیت های اجتماعی، مذهبی و شهری مرتبطند. روزنامه نگار این موارد را با فراهم نمودن اطلاعات به قدری که مردم بتوانند در آن مشارکت کنند و از آن در تصمیم گیری های شان استفاده کنند، به وسیله آن سرگرم شوند و دنیای شان را تعریف نمایند، پوشش می دهد.

به هر حال اطلاعات در باره هر جنبه فعالیت انسان لزوما خبر نیست. دو ویژگی باید در این اطلاعات موجود باشد تا آن را به حوزه اخبار بیاورد:

1. یکی اینکه اطلاعات باید مورد توجه بیشتر افراد باشد. ممکن است شما به عنوان یک دانشجو مشکل ثبت نام داشته باشید. این مسئله مطمئنا برای تان مهم است. اما  موضوعی در این حد خبر نیست، مگر اینکه آنچه برای شما اتفاق افتاده، تجربه ای باشد که دیگران هم در آن مشارکت داشته اند. به همین لحاظ اگر بسیاری از دانشجویان درگیر مشکل ثبت نام شوند، این موضوع می تواند خبر باشد. یکی از اولین چیزهایی که  روزنامه نگاران یاد می گیرند این است که بین اطلاعاتی که مورد توجه اشخاص یا گروه های کوچک است و اطلاعاتی که مورد توجه  گروه وسیعی از مخاطبین است، تمیز قایل شوند.

2. ویژگی دومی که اطلاعات را تبدیل به خبر می کند، روزآمد بودن آن است. اطلاعات از این حیث شبیه تهیه مواد خوراکی فاسد شدنی از یک خوارو بار فروشی است. خبر از اطلاعاتی که صفت اخیر بودن دارند، ساخته می شود. یک رخداد باید در گذشته نزدیک اتفاق افتاده باشد، تا تبدیل به خبر گردد یا بحثی باشد که یکی از امور جاری ذهن بیشتر مردم است. هوای هفته گذشته کمتر مورد توجه مردم است تا هوای امروز. حتی اگر اثر هوای هفته گذشته هنوز باقی مانده باشد. اطلاعات در باره این دو رخداد ـ هوای هفته گذشته و امروزـ اساسا یکی است. اما یکی جاری است و دیگری خیر.

مشخص کردن این مسئله که چه چیزی خبر است و چه چیزی خبر نیست، در یک یا دو بند مشکل است. روزنامه نگاران معمولا مورد سوال قرار می گیرند که چرا آنها اطلاعات در باره رخدادها یا موضوعات معین را در روزنامه یا پخش تلویزیونی نمی گذارند. جواب این است که ما اینها را به عنوان خبر در نظر نمی گیریم. آنچه آنها می گویند این است که تعیین جنبه خبری اطلاعات یک نوع قضاوت و داوری است.

هنوز گزارشگران بوسیله آزمون و خطا روی مواردی که سازمان شان خبر می نامد، تجربه کسب می کنند. این درک اغلب از آنچه سازمان های خبری در گذشته انجام داده اند، حاصل می شود. روزنامه نگاران سنتی تصمیم های خبری را به صورت مجزا گرفته اند و مخاطبین یا عموم درگیر آن نشده اند. فرهنگ روزنامه نگاری وب مشارکتی تر و در تعامل بیشتر با مخاطب است. بنابراین فرآیند تصمیم گیری مجزا احتمالا تغییر می کند.

شرایط رشد یک گزارشگر کارآمد

گزارشگران می بایست با ویژگی ها و تمایلات شخصی که به آنها اجازه رشد می دهد به عالم روزنامه نگاری بیایند و مجموعه ای از ویژگی های فردی را که کمک خواهد کرد تا در یک محیط رقابتی و پر زحمت دوام بیاورند، توسعه دهند. این ویژگی های فردی وحرفه ای و هم چنین خواسته های فرهنگ روزنامه نگاری در ادامه  بررسی می شود.

ویژگی های فردی

تمام مردم می توانند روزنامه نگار شوند. بنابراین بیان مشخصه و ویژگی برای روزنامه نگار سخت است. چند خصیصه شخصی وجود دارد که بسیاری از گزارشگران در آن سهیم هستند و به نظر می رسد برای موفقیت مورد نیاز است:

1. کنجکاوی: یک گزارشگر خوب می خواهد از امور سر در بیاورد و تجربیات رضایت بخشی در مورد آنها داشته باشد. این خصیصه ای است که یک گزارشگر باید آن را در خود بارور سازد. بهترین گزارشگران یک ویژگی دارند که اصطلاحا شامه خبری نامیده می شود. آنها می توانند ببینند یا حس کنند چه چیزی یک مطلب خوب را خواهد ساخت و وقتی یک منبع اطلاعاتی کمی غیر معمول است یا  امورئدر مسیری که فرد انتظار دارد پیش نمی رود،  تشخیص می دهند.
2. ویژگی دیگر جسارت است. گزارشگر  باید جسور و بی باک باشد. حتی در مواجهه با یک جمعیت یا  یک فرد عصبانی. گزارشگر گاهی مجبور است حتی سوالات گستاخانه بپرسد و به جایی برود که نمی خواهد.
سرسختی شخص کمک می کند او گزارشگر خوبی شود و حتی اگر پذیرفته نشد، دنبال کردن مطلب را ادامه دهد. گزارشگر ممکن است مجبور باشد همان اطلاعات را در جاهای متفاوت جستجو کند. یا ممکن است ابزار متفاوت را برای بدست آوردن اطلاعات به کار گیرد. او همیشه سعی می کند منابعش را گسترش دهد به قدری که اطلاعات به صورت کامل تایید شود.

3. گزارشگر باید یک حافظه نگهدارنده و قوی داشته باشد تا مکان ها و اشخاص ارایه دهنده اطلاعات را  به خاطر بسپارد. گزارشگر خوب قادر به وصل حقایق جدا از هم است.

4. او باید توانایی گوش دادن را توسعه دهد. قسمت عمده زندگی حرفه ای یک گزارشگر صرف مصاحبه با مردم می شود. کسی که عاشق صدای خودش است، احتمالا گزارشگر خوبی نمی شود. تام کلنسی ( Tom Clancy) نویسنده شکار اکتبر سرخ می گوید: هر شخصی را که ملاقات می کنید و هر کاری که انجام می دهید، فرصتی برای یادگیریست. این مسئله برای تمام افراد اهمیت دارد. اما برای یک نویسنده از همه مهم تر است چون به عنوان  نویسنده می توانید از هر چیزی استفاده کنید.

      5.  گزارشگران باید متقاعد کننده باشند. آنها قدرت فراخوانی منابع شان را ندارند. مردم مجبور نیستند با آنها صحبت کنند یا به ایشان اطلاعات بدهند. گزارشگران گاهی اوقات مجبورند منبع شان را متقاعد کنند که ارزش دارد وقت شان را در راه کمک به گزارشگر صرف نمایند.

       6. توجه و دقت به جزئیات دیگر ویژگی شخصی یک گزارشگر خوب است. در جمع آوری اطلاعات او باید مطمئن شود که هر یک از جزئیات را فهمیده، با هر منبع قانونی تماس گرفته و هر تفسیر منطقی اطلاعات را مد نظر قرار داده است. گزارشگران می دانند که مصاحبه فقط شکل دیگر گفتگوی گاهگداری نیست. بنابراین بعد از جمع آوری اطلاعات باید مطمئن شوند که موارد بدست آمده درست و قابل استناد است.

       7. نهایتا تمایل به سخت کار کردن به طور غیر قابل انکار یک ویژگی است که هر گزارشگر موفقی باید آن را داشته باشد. گزارشگری مشکل، خسته کننده و اغلب ناامید کننده است. بدست آوردن اطلاعات کیفی دشوار و حتی گاهی خطر آفرین است. افرادی که از یک مطلب به سادگی می گذرند، نمی توانند گزارشگران خوبی باشند.

قابلیت های حرفه ای

هیچ مهارتی در روزنامه نگاری و یا کلا در تمام رسانه ها ارزشمندتر از توانایی نوشتن نیست. روزنامه نگاران باید قواعد زبان مورد استفاده را بدانند و آن را رعایت کند. آنها هم چنین باید اصول و قواعد نوشتن را بیاموزند.

گزارشگران باید قادر به جمع آوری اطلاعات، ارزیابی کیفی و در نظر گرفتن آن به صورت خلاقانه باشند. ارزیابی اطلاعات و منبع آن  قدم اساسی بعدی در فرآیند گزارشگری است تا فرد بتواند کارش را درست انجام دهد.

این روزها در باره تفکر انتقادی زیاد گفته می شود. روزنامه نگاری و به خصوص گزارشگری کاربرد عملی این مفهوم است. گزارشگران باید اطلاعات را در مسیری قرار دهند که با درک آن یک بافت ایجاد نمایند. این یک فرآیند موشکافانه است که  از مهارت های روشنفکرانه معمول بهتر عمل می کند. تمام گزارشگران مطمئنا با هوش و ذکاوت نیستند. اما گزارشگران برتر، مهارت های تفکر انتقادی را پرورش می دهند و آن را هر روز در شغل شان به کار می گیرند.

یک ویژگی حرفه ای مهم دیگر صداقت  است که شاید مانند یک ویژگی شخصی به نظر بیاید. اما در قلمرو حرفه ای تا حدودی  معنای متفاوتی می گیرد. گزارشگر مجبور است به اطلاعات صادقانه نگاه کند و نیاز دارد فرضیه ها یا پیشداوری هایی را که در تحلیل آن اطلاعات ارایه می دهد، بررسی نماید.

شخصیت روزنامه نگار باید تا حدی دیر باور و شک اندیش باشد. او باید در باره  آنچه می شنود ، می خواند و می بیند، سوال نماید و نباید بوسیله کسانی که به او اطلاعات غلط می دهند، اشتباه حرکت کند. در عین حال نباید به هر چیزی که گفته می شود بد گمان و بی اعتقاد باشد. از منبع برای تصحیح اشکالات سوال نموده و موارد مغایر با دیگر اطلاعات دریافتی را کنترل نماید.

نهایتا گزارشگران در کار سخت روزنامه نگاری دوام می آورند، چون یک حس متعالی دارند. گزارشگران عموما معتقدند به دلایلی غیر از امرار معاش یا ساختن زندگی و یا حتی  ارضای خواسته های شخصی در عالم روزنامه نگاری هستند و هم چنین معتقدند که اطلاعات خوب نیاز اساسی جامعه است و مشارکت دادن آن اطلاعات به عملکرد جامعه کمک می کند.

منابع و رویه ها

منابع اطلاعاتی برای روزنامه نگاران شرط اساسی هستند. یعنی بدون آن هیچ چیز وجود ندارد. یک گزارشگر باید بداند اطلاعات کجاست و چگونه می توان آن را بدست آورد. بیشتر وقت یک گزارشگر، بخصوص در آغاز کار، صرف توسعه منابع اطلاعاتی و روش های تحقیق می شود.

گزارشگران با سه نوع منبع کار می کنند: اشخاص، مشاهدات( رویدادها، مکان ها و دیگر مواردی که یک گزارشگر می تواند ببیند) و مجموعه های اطلاعاتی ذخیره شده مانند اطلاعات مندرج در کتاب ها و گزارش ها - در فرم چاپی یا الکترونیکی-. توسعه هر منبع یک مهارت متفاوت می طلبد.

اکثر اطلاعاتی که گزارشگر استفاده می کند از منابع فردی بدست می آید. یعنی کسانی که گزارشگر با آنها صحبت می کند. افراد به نسبت آنچه که در منابع ذخیره شده یافت می شود، اطلاعات روزآمدتری دارند. گزارشگران به ندرت می توانند در محلی باشند که رخداد خبری روی می دهد. طبیعتا شغل اصلی گزارشگر پیدا کردن اشخاصی است که اطلاعات یا دیدگاهی نسبت به مطلب گزارشگر دارند.

این مطلب حتی در عصر وب با همه فوریتش حقیقت دارد. اطلاعات به صورت خودکار یا بوسیله نیرویی از طبیعت بر روی وب قرار نمی گیرد. از یک نقطه نظر، فرد مجبور است اطلاعات را در چند مسیر پردازش کند. گزارشگران خیلی سریع یاد می گیرند که مردم، نه فقط به خاطر اطلاعاتی که  دارند، بلکه هم چنین به خاطر انرژی و جنب و جوشی که به مطلب منتقل می کنند، اساسی ترین بخش هر مطلب هستند. صحبت کردن با مردم و گرفتن اطلاعات از آنها مهارتی است که هر گزارشگری باید آن را توسعه داده و تمرین کند.

وب و اینترنت به طرق مختلف به گزارشگر برای توسعه منابع فردی  کمک می کند. یکی از آنها پیدا کردن افراد ، به عنوان مثال  از طریق راهنماهای تلفن  روی وب و یا بوسیله شرکت ها و سازمان هایی است که وب سایت دارند و فهرست کارکنان و شماره تلفن آنها را روی سایت می گذارند. پیدا کردن منبع مناسب به سختی روزهای قبل از پیدایی وب نیست.

پست الکترونیکی قسمت دیگری از تکنولوژی مدرن است که در توسعه منابع اطلاعاتی گزارشگر را یاری می کند. بسیاری از افراد حتی کسانی که پست های اداری بالا دارند، این روزها به نامه های الکترونیکی پاسخ می دهند(در آینده ممکن است این حالت وجود نداشته باشد). پست الکترونیکی اغلب تنها راهی است که یک گزارشگر می تواند با شخصی که گرفتار است یا بوسیله مسئول دفترها و معاون ها محاصره می شود، در ارتباط باشد. بعضی از گزارشگران  مصاحبه ها را بوسیله پست الکترونیکی یا سیستم های پیام گیر شخصی کنترل می کنند. بیشتر گزارشگران معتقدند که مصاحبه چهره به چهره ارزشمندترین نوع مصاحبه است و  مصاحبه تلفنی در مرحله بعد قرار دارد. زیرا ارتباط تلفنی در باره واکنش های غیر کلامی مصاحبه شونده  نشانه ای نمی دهد. بنابراین آنها مجبورند سوالات دیگری مطرح کنند. گاهی اوقات مصاحبه از طریق پست الکترونیکی یا پیام گیر شخصی تنها راه دسترسی سریع به اطلاعات مورد نیاز گزارشگر است. یک مزیت مصاحبه بواسطه پست الکترونیکی این است که سندی از اطلاعات مبادله شده تهیه می شود و این امر از بروز اشتباهات در نقل قول مستقیم جلوگیری می کند.

دومین نوع منبع اطلاعاتی، مشاهده است. به این معنا که گزارشگر باید در محل رخداد خبری باشد. به نظر می رسد تکنولوژی مدرن در این جا استفاده کمی دارد. گزارشگران باید از چشم و گوش خود استفاده کنند و  قادر به تفسیر اطلاعاتی که می بینند، باشند. می بایست بدانند چرا  در صحنه هستند و  از این حضور چه می توانند بدست آورند. آنها باید بتوانند خودشان را در موقعیت رخداد بگذارند، تا اطلاعاتی را که نیاز دارند، تهیه نموده و رخداد را به صورت مناسب پوشش دهند. هم چنین بایست گوش به زنگ رخدادهای غیر منتظره باشند. بعضی از منابع روی وب ممکن است به آنها برای حضور در صحنه کمک کند. اما فقط در صورتی این امکان فراهم می شود که روی خط باشند. بنابراین نیاز دارند که به منابع فیزیکی تکیه کنند.

سومین بخش، منابع ذخیره شده است. جایی که وب تفاوت فاحشی در کار گزارشگر ایجاد کرده است. اثرات وب روی گزارشگری  همانطوری که روزنامه نگاری وب توسعه پیدا می کند، ادامه خواهد یافت.

منابع ذخیره شده

کیسی استنگل(Casey Stengel ) مربی تیم بیس بال در دهه 40 و 50 اغلب پاسخ های پیچیده، طولانی، گیج کننده و مغشوشی به گزارشگران می داد. سپس این اطناب کلام را اینگونه تمام می کرد: بروید جستجو کنید. این رویه چالش با افرادی بود که به گفته های او اعتقاد نداشتند. البته اگر اصلا می فهمیدند او چه می گوید!        آنچه استنگل به گزارشگران می گفت، چیزی است که ما امروزه می دانیم.

مقدار زیادی از اطلاعات ذخیره شده در دسترس هست که باید جستجو شود. این اطلاعات شامل کتاب ها، گزارش ها، مقاله ها، اطلاعیه های مطبوعاتی و اسناد است و اکنون به گونه ای مبهوت کننده و شگفت آور بر روی وب قرار دارد.

منابع ذخیره شده برای روزنامه نگاران ضروری هستند. عصر وب جستجوی اطلاعات را قسمت اصلی فرآیند گزارشگری ساخته است. اما کندوکاو اطلاعاتی که از طریق وب قابل دسترسی است ، می تواند یک وظیفه تشویش آور باشد. از کجا شروع کنیم؟ این مسئله به موضوع گزارش  و اطلاعاتی که یک گزارشگر نیاز دارد، مربوط می شود. البته بسیاری از کاربران مجرب وب  از موتور های جستجو برای پیدا کردن وب سایت ها و صفحات وب که شامل اطلاعاتی در باره یک موضوع است، استفاده می نمایند. موتورهای جستجو به طور روز افزون در پیدا کردن اطلاعات و گروه بندی آن  در لایه هایی که برای جستجوگر مفید خواهد بود، خبره تر و کارآتر می شوند.

اینکه موتور جستجو چگونه کار می کند، فراتر از چشم انداز این مطلب است. آنچه که باید مورد توجه روزنامه نگار وب باشد، نتایج جستجوست. آیا موتور جستجو سرعت دارد و آیا به نتایج خوب می رسد؟ چون موتورهای جستجو به طرق مختلف کار نموده و  فهرست های متفاوتی در همان موضوع ایجاد می کنند. بسیاری از روزنامه نگاران وب از چندین موتور جستجو استفاده می نمایند تا اطلاعات بیشتری راجع به یک موضوع بدست آورند.  

به هر حال اگر روزنامه نگار وب روش مکان یابی  اطلاعات را بداند، می تواند کارآتر باشد و شاید نیازی به موتورهای جستجو پیدا نکند. همانطوری که قبلا یادآوری شد، برخی از منابع استاندارد  وجود دارد که روزنامه نگاران  به خاطر ماهیت آنچه که پوشش می دهند و نوع اطلاعاتی که تبدیل به خبر می شود، بارها و بارها به آن مراجعه می کنند.

یکی از مشاغل اصلی هر شرکت دولتی جمع آوری اطلاعات است. طبیعتا یکی از بهترین راه های بدست آوردن اطلاعات در باره جنایات وقربانی ها مراجع قضایی است. اطلاعات در باره غلات، محل رشد آنها و آخرین فنون کشت را می توان از سازمان تحقیقات کشاورزی بدست آورد. اطلاعات در باره فارغ التحصیلان، نحوه توزیع رشته های تحصیلی در مدارس  از دفاتر پژوهشی آموزش وپرورش بدست می آید.

خارج از حوزه دولت، روزنامه نگاران اطلاعات  را از موسسات تجاری و مستقل که روی موضوعات خاص کار می کنند،  بدست می آورند. تقریبا در هر حرفه و یا حوزه صنعتی یک انجمن بزرگ وجود دارد. گاهی چند موسسه بزرگ اطلاعات در باره کارکنان، محصولات و دیگر مسایل حوزه را روزآمد نگه می دارند. بسیاری از سازمان ها وب سایت هایی را که به طور ویژه برای توزیع اطلاعات در باره خودشان طراحی شده، نگه داری می کنند. یک جنبه مفید بسیاری از  وب سایت ها این است که آنها افراد مرتبط در سازمان ها را که می توانند  برای جمع آوری اطلاعات مربوط به یک مطلب کمک کنند، معرفی می نمایند.

به علاوه وب منابع تخصصی در باره هر موضوعی را توسعه داده است.گروه های خبری، بولتن برد مربوط به یک موضوع واحد است. جایی که پیام ها به آن ارسال می گردد، بحث صورت می گیرد و پرسش و پاسخ مطرح می شود. پس سوال نمایید و گروه های خبری مناسب را پیدا کنید. (احتمالا شماری از کارشناسان را خواهید یافت که می توانند به شما پاسخ بدهند). موضوعات گروه های خبری از تعمیر ماشین تا بازی بیس بال و بیماران سرطانی طیف بندی می شود.

روزنامه نگاران هم چنین ممکن است اطلاعات ذخیره شده را در سرویس های اطلاعاتی روی خط یا الکترونیکی جستجو کنند. چنین سرویس هایی اشتراک را با دسترسی به طیف وسیعی از اطلاعات مانند روزنامه ها، مجلات، نسخه های تلویزیونی، گزارش های دولتی ، اسناد قانونی، دایره المعارف ها، برگه های فهرست نویسی کتابخانه ها  و بسیاری از منابع دیگر فراهم می نمایند.

اطلاعات ذخیره شده چه از یک کتابخانه بدست بیاید و چه از اینترنت، گزارشگر را با سه مسئله اساسی مواجه می کند:

مسئله اول مدیریت است. چگونه موردی را که نیاز دارید پیدا می کنید؟ گاهی جستجو به آن سادگی هم که به نظر می آید، نیست. وقتی از طریق اینترنت با مقدار زیادی اطلاعات مواجه می شوید، مسئله دارای ابعاد مختلف می گردد. بسیاری از گزارشگران بیشتر از اینکه از کتابخانه یا موتور جستجوی اینترنت استفاده نمایند، استراتژی هایی را برای کشف منابع اطلاعاتی از طریق تجربه گسترش داده و در می یابند که  اطلاعات از چه منبعی قابل دسترس است.

مسئله دوم کنترل اطلاعات است. چه مقدار اطلاعات در مورد هر موضوع در دسترس است. گزارشگر باید در خصوص آنچه که برای اهداف روزنامه نگارانه مورد نیاز است، حسی تیزبینانه داشته باشد.

تجربه بهترین راه کنترل اطلاعات است. این امر به داشتن یک سیستم بایگانی سازماندهی شده به قدری که برای جمع آوری همان اطلاعات بیشتر از یک دفعه وقت صرف  نشود، کمک می کند.

مسئله سوم قابل اعتماد بودن است. آیا اطلاعاتی که گزارشگر بدست آورده، صحیح است؟ چگونه می توان این را فهمید؟ ارزیابی قابل اعتماد بودن اطلاعات همیشه  یک مسئله بوده و بواسطه افزایش اطلاعات در دسترس، پیچیده تر هم شده است. گزارشگران می بایست  یک منبع اطلاعاتی را به طور دقیق از نظر قابل اتکاء بودن تحت نظر داشته باشند و اگر شکی در باره منبع اصلی وجود دارد،  باید تلاش نمایند همان اطلاعات را از یک منبع دیگر هم بدست بیاورند و به خاطر بسپارند که صرف بودن مطلبی در یک کتاب یا روی صفحه وب به معنای صحیح بودن آن نیست.

سرعت بدون فرجه زمانی

وب فرصت ها و محدودیت های ویژه ای برای فرآیند گزارشگری بوجود می آورد. روزنامه نگارانی که به وب سایت های خبری  ملحق می شوند – به خصوص آنهایی که سابقه کار خبر در روزنامه و تلویزیون دارند-  در می یابند در حالی که راه های اصلی  جمع آوری اطلاعات برای تمام رسانه ها یکی است، وب خواسته های ویژه ای دارد و مهارت های خاصی را می خواهد. این خواسته ها و مهارت ها مربوط به خصیصه های وب هستند: فوریت، توانایی، تعامل، انعطاف پذیری و دائمی بودن.

وب سرعت سخن پراکنی را گسترش می دهد. و اخبار وب یک خواسته آنی مخاطب می شود. زمانی انتظارمی رفت خبر رخدادهای مهم خیلی سریع از تلویزیون پخش شود و بالطبع روزنامه نگاران هم می بایست سریعتر کار می کردند. اما خواسته ها از وب برای اطلاعات فوری تفاوت زیادی با رادیو و تلویزیون دارد. پوشش زنده تلویزیون بستگی به تصاویر دوربین حاضر در محل رخداد با یک گوینده یا گزارشگر که تفسیری را ارایه می دهد، دارد. این فرآیند ممکن است در مصاحبه با عوامل دخیل در رویداد و کارشناسان موضوعی رویداد ترکیب شود و چون بخش زیادی از این پوشش زنده است، فرآیند تدوین انجام نمی شود.

کلمات در وب نیزی اساس کار روزنامه نگاری است. گزارشگر وب نه تنها باید اطلاعات را جمع آوری نماید، بلکه باید آنها را به شکلی تنظیم کند که قابل ارایه در وب سایت ها باشد. گزارشگران خبرگزاری ها برای دهه ها تحت فشار این فوریت عمل کرده اند. اما گزارشگران رسانه های چاپی حداقل مقداری وقت بین جمع آوری و آماده سازی اطلاعات داشته اند. وب این زمان را حذف  و گزارشگران را تبدیل به افرادی متفاوت نموده است.

 سرعت فرآیند گزارشگری یک اثر عمیق روی روزنامه نگاران و نحوه انجام کارشان  دارد. به عنوان مثال در سپتامبر 2002  طی مذاکرات لیگ بیس بال در تلاش برای رسیدن به یک توافق قبل از اتمام فرجه زمانی مسئولان و بازیکنان تمام شب بیدار ماندند. گزارشگران پوشش دهنده رخداد می دانستند در مورد توافق های مورد نظر یک اطلاعیه تهیه می شود. بنابراین قبل از رسیدن به مهلت آخر و پیش از آنکه اطلاعیه ای منتشر شود، آنها بدنه مطلب را با بخش هایی شامل احتمال وقوع یک شوک و مذاکرات صورت گرفته آماده کردند.  اطلاعیه منتشره شامل توافق های بدست آمده بود. به این ترتیب گزارشگران توانستند اصل مطلب را بنویسند تا سریع روی وب سایت قرار داده شود. 

برای رخدادهای قابل پیش بینی ، برنامه ریزی یک اصل کلیدی در فرآیند گزارشگری وب است.

فکر کردن در باره آنچه که ممکن است اتفاق بیفتد و گذاشتن بسته های اطلاعات در کنار هم قبل از اینکه وقوع رخدادها، قسمتی از عملکرد استاندارد یک روزنامه نگار خوب است.

اما در باره رخدادهایی که نمی توان برنامه ریزی کرد، چطور؟ وقایعی که بدون هیچ نشانه ای اتفاق می افتد، مانند اطلاعیه غیر مترقبه دفتر ریاست جمهوری ، یا حمله هوایی به یک منطقه غیر نظامی؟

کلید پوشش چنین رخدادهایی آگاهی از منابع و تسهیلات و تسلط بر زبان است. یک روزنامه نگار خوب باید بداند اطلاعات کجا قرار دارد، به چه کسی زنگ بزند و کجا برود. روزنامه نگار می بایست در باره افراد و مکان هایی که در باره یک خبر دست اول اطلاعات دارند، خلاقانه فکر کند. یکی از اولین موارد، آرشیوها و سازمان های خبری است. جایی که مطالب مرتبط، نقشه ها و دیگر اطلاعات ذخیره شده، نگهداری می شود. چنین فرآیندی در مورد رخداد 11 سپتامبر در اتاق های خبر مشاهده شد. وقتی روزنامه نگاران نام و شماره تلفن دوستان( و دوستان دوستان) را در نیویورک، با این تصور که احتمالا شاهد صحنه بوده اند، جستجو می کردند.

آنها هم چنین به سراغ اطلس ها رفتند تا محل دقیق برج های تجاری، پنتاگون و محل برخورد چهار هواپیما را بررسی کنند.

 برای اخبار غیر قابل پیش بینی اطمینان در مورد استفاده صحیح از زبان یک ضرورت روزنامه نگاری وب است. اگر اطلاعات  باید سریع پست شود، زمان برای انجام ویرایش حداقل است. بنابر این روزنامه نگار باید فورا اطلاعات را در قالب کلمات و عبارات شکل دهد تا رخداد را برای مخاطبین جمعی قابل درک سازد.

حتی وقتی  یک رخداد اخبار نخستین نیست یا بر روی تعداد زیادی از مخاطبان اثر ندارد، سرعت اساس کار روزنامه نگاری وب است. همانطوری که قبلا گفته شد مهلت آخر در روزنامه نگاری وب نسبت به رسانه های سنتی یک ویژگی کاملا متفاوت دارد. چون وقتی ویرایش کامل شد، مطلب فورا روی سایت می رود. اما در روزنامه چاپی مهلت آخر مربوط به رویه های ویرایش و برنامه های خود سازمان خبری است. بنابراین گزارشگران دیگر به وسیله برنامه چاپ و توزیع یا زمان پخش تحت فشار نیستند. اگر آنها به زمان بیشتری برای تایید مطلب و پیدا کردن اطلاعات اضافی نیاز دارند، می توانند آن را داشته باشند. به خصوص اگر در یک محیط غیر قابل رقابت هستند.

کار گروهی و چند منظوره

چون وب یک رسانه انعطاف پذیر است، می تواند شکل های متفاوت اطلاعات را کنترل کند. روزنامه نگاران وب  باید در کار با ابزار متفاوت جمع آوری اطلاعات و ارایه اخبار منعطف باشند. آنها باید قادر به گذاشتن اطلاعات در قالب های مختلف نوشتاری باشند. به عنوان مثال یک عنوان برای یک تصویر، اطلاعات متفاوتی از تشریح  یک طرح گرافیکی دارد.

روزنامه نگاران هم چنین می بایست بدانند چگونه دوربین های دیجیتالی، ضبط صوت، اسکنرها و دیگر تمهیدات وب سایت ها را که ممکن است برای پردازش اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد، کنترل کنند. آنها هم چنین باید در زمینه نرم افزارها آموزش ببینند. استفاده از این تجهییزات و نرم افزار ها ممکن است در حد مقدماتی باشد. اما روزنامه نگاران نیاز به آگاهی از میزان کمک این امکانات در فرآیند گزارشگری دارند.

در سازمان های خبری کوچکتر مدیریت احتمالا بیشتر انتظار دارد که روزنامه نگاران وب طیفی از مهارت های گزارشگری را کسب کنند. در سازمان های خبری بزرگتر روزنامه نگاران به هر حال ممکن است یک مهارت متفاوت یعنی کار گروهی رایاد بگیرند. کارهای گروهی فرصت هایی هستند که گزارشگران طی آن با طیفی از مهارت ها آشنا خواهند شد. برای تهیه مطالب متعدد جهت ارضای خواسته های تمام نشدنی وب و مخاطبینش نیاز به حضور گزارشگران است و آنها باید بدانند که به عنوان بخشی از گروه گزارشگری آنجا هستند تا ترکیبی از اطلاعاتی را که وب سایت می خواهد، تهیه کنند. گزارشگران می بایست برای ارایه یک بسته مطلب مناسب به مخاطب، حمایت گر و مکمل باشند.

این بسته های مطلب احتمالا حول یک موضوع مرکزی که گزارشگر اطلاعاتش را جمع آوری می کند و به صورت ترکیبی می نویسد، تهیه می شود. او در این حالت رهبر پوشش گروهی یک رخداد یا مسئله می گردد و حتی ممکن است  وظیفه سازماندهی گروه و تعیین وظایف افراد به وی سپرده شود. شناخت و درک موضوع نیاز اصلی گزارشگر است. اما مهارت های رهبری و هم چنین شناخت  راه های مختلف ارایه اطلاعات که ممکن است گروه از آنها استفاده کند نیز برای او مهم است.

آن سوی منابع سنتی

منابع اطلاعاتی برای روزنامه نگاری اساسی هستند. همانطوری که پیشتر صحبت کردیم، بخشی از فرهنگ روزنامه نگاری تمایل به اراطه بهترین اطلاعات به خوانندگان دارد. به این معنا که آخرین اطلاعات را  از قابل اعتمادترین و کارشناسانه ترین منابع در دسترس قرار دهد. اهمیت منابع با بیان آنها به طرق مختلف استناد در نوشته های روزنامه نگارانه، نشان داده می شود.

برای گرفتن اطلاعات مناسب، روزنامه نگاران به طور سنتی به سمت منابع رسمی یا کارشناسان می روند. این افراد صاحب منصبان دولتی و حقوقی، استادان دانشگاه، مدیران اجرایی، رهبران مدنی یا اجتماعی که نه فقط اطلاعات بلکه نفوذ و عناوین خاصی دارند، هستند. روزنامه نگاران  با ارایه این عناوین در نوشته های شان  می خواهند بگویند آنچه در مطلب ارایه شده است، بهترین اطلاعات قابل دسترس می باشد.

یک مسئله در سطور فوق بیان این نکته است که افراد مطلع اما بدون قدرت اجرایی و پست اداری به عنوان منابع قانونی اطلاعات در نظر گرفته نمی شوند. به موارد زیر توجه نمایید:

برای یک مطلب در باره درمان بیماران سرطانی روزنامه نگار باید با پزشکان، محققان و کارکنان مرکز درمان بیماری های سرطانی مصاحبه کند. با بیماران نیز ممکن است صحبت شود، اما دیدگاه شان قسمت اصلی مطلب را تشکیل نمی دهد، چون آنها چشم انداز یا دانش وسیعی در باره موارد درمان ندارند.

مطلبی در باره مصرف الکل و رانندگی شامل اطلاعات و دیدگاه های مدیران اجرایی، کارشناسان قانونی و افرادی است که این مسئله را مطالعه کرده اند و حتی ممکن است  شامل اطلاعات از شخصی باشد که قربانی تصادف رانندگی در حال مستی است. اما هم اتاقی شما- کسی که  به خاطر رانندگی در این حال دستگیر شده است - نباید به عنوان یک منبع مجاز اطلاعاتی برای این مطلب در نظر گرفته شود، حتی اگر  دانش و دیدگاهی راجع به مسئله دارد که هیچ یک از منابع سنتی ندارند.

هیئت مدیره یک مدرسه تصمیمات منطقه ای برای مدارس ابتدایی محلی می گیرد و  روزنامه نگار با کارکنان مدرسه و حتی والدینی که تحت تاثیر این تصمیم گیری هستند، مصاحبه می کند. بچه هایی که مجبورند مدرسه اشان را تغییر بدهند، چطور؟ ساکنین محل که بچه ندارند اما ارزش ملک شان تحت تاثیر این تغییر و تحول قرار می گیرد؟ شهروندان بدون پست یا موقعیت اداری در این تغییر  چطور؟ چه کسی عمل هیئت مدیره را در مورد این مسئله  نسبت به یک گروه از شهروندان  غیر منصفانه می بیند؟

به خاطر ویژگی تعاملی وب، روزنامه نگاران باید در باره منابع گسترده تر فکر کنند. افرادی که  اطلاعات و دیدگاه های شان در گزارش های خبری سنتی گنجانده نمی شود قادر خواهند بود به این مطالب واکنش نشان دهند و به سادگی با سردبیران و روزنامه نگارانی که آن را تهیه کرده اند، ارتباط برقرار کنند.

برخی سایت های خبری فعالانه واکنش به مطالب خبری شان را جستجو می کنند و حتی به طور خودکار اظهار نظرها را در انتهای مطلب می گنجانند. در واقع مطلب را آغازگر تبادل نظر و بحث در باره موضوع می سازند. این گسترش بحث ها و دیدگاه ها روی روزنامه نگاری وب، تاثیر عمیقی خواهد داشت

در برخی از سازمان های خبری گزارشگران به سراغ بررسی واکنش های احتمالی بعد ازچاپ مطلب می روند و قبل از اینکه مطلب نوشته شود، فعالانه اطلاعات و دیدگاه ها را از عموم مردم درخواست می کنند. این گزارشگران از وب سایت های شان برای پیدا کردن منابع اضافی که ممکن است به طرق دیگر قابل ردیابی نباشد، استفاده می کنند.

خلاقیت: ذهن روزنامه نگار وب

به این سوالات اساسی که یک روزنامه نگار باید پاسخ دهد، فکرکنید:

چه کسی. افراد مهم و مرتبط با موضوع چه کسانی هستند؟ آیا همه افراد آنقدر با موضوع مرتبط هستند که مطلب به طور دقیق و یکنواخت گفته شود؟ آیا اطلاعات پیش زمینه ارایه شده در باره شخصیت ها کمک می کند مخاطب آن را بفهمد؟

چه. عمل و رخداد اصلی مطلب چیست؟ رخدادها و اعمال کم اهمیت تر کدامند؟ چه اطلاعات و رخدادهایی  می تواند زمینه و بافت بیشتری برای چیستی یک مطلب فراهم کند؟

چه وقت. کی رخداد صورت گرفت؟ آیا رخداد یک مورد از رخدادها یا نتیجه یک مجموعه از رخدادهاست ؟ترتیب رخداد چگونه بود و چگونه می تواند به مخاطب مرتبط شود؟

کجا. مسئله کجا اتفاق افتاد؟ چیزی در باره مکان آن وجود دارد که می بایست در مطلب گنجانده شود؟

چرا و چگونه. آیا دلایل زیربنایی در باره چرایی یک رخداد وجود دارد که مخاطب به منظور درک موضوع باید آن را بداند؟ آیا رویه ها و فرآیندها برای مطلب مهم است؟

روزنامه نگاران و رسانه های سنتی معمولا نمی توانند به خاطر محدودیت زمان و مکان به پاسخ تمام سوالات برسند. در نتیجه یاد می گیرند افکارشان را به آنچه که برای یک مقاله 500 کلمه ای یا یک مطلب سخن پراکنی 30 ثانیه ای مناسب است، محدود کنند. اما اگر می توانستند به تمام این سوالات پاسخ بدهند – حتی برای یک مطلب عادی ـ چه اتفاقی می افتاد؟

مثال هایی را که در ادامه می آید در نظر بگیرید. یک مربی مشهور تیم فوتبال بیرون از محدوده  شما به شهر می آید تا با باشگاه محلی صحبت کند. گزارشگر روزنامه برخی اطلاعات پیش زمینه را در باره مربی جستجو می کند تا ببیند تیم او اخیرا چگونه عمل کرده است و مطمئن شود که وی به تمام مسایل و مناقشات مربی گری اشراف دارد. گزارشگر ممکن است یک مطلب کوتاه در باره سخنرانی بنویسد. او در جلسه حاضر می شود و یادداشت های دقیقی برای نوشتن مطلب به سبک هرم وارونه تهیه می کند.  ممکن است یک ضبط صوت و دوربین نیز به همراه داشته باشد و یا شاید روزنامه یک عکاس برای پوشش  سخنرانی همراه او بفرستد.  گزارشگر ممکن است تلاش نماید با مربی بعد از سخنرانی صحبت کند تا چند سوال در باره آنچه گفته، بپرسد. او هم چنین با افراد باشگاه صحبت می کند تا عکس العمل آنها را نسبت به حضور مربی بسنجد.

گزارشگر تلویزیون تجهییزات کافی با خود خواهد برد تا یک تصویر مناسب بگیرد و یک مصاحبه کوتاه قبل و بعد از گفتگو داشته باشد. گزارشگر، تحقیقات پیش زمینه کافی انجام می دهد تا بفهمد آیا مسئله ای وجود دارد که باید در باره آن بپرسد. او بریده مطالبی را که تهیه کرده است کنار هم می گذارد تا بتواند دقیقه به دقیقه یا حداقل نصف زمان کارش را پر کند.

در هر دو مورد وقتی مطلب چاپ یا مخابره می شود، کار تمام شده است.  مطلب یک آغاز و یک پایان دارد و - اگر شما بخواهید- یک جریان عمودی است.

برای روزنامه نگاری وب باید خلاقیت وجود داشته باشد. روزنامه نگاران برای گسترش مطلب بررسی می کنند.

روزنامه نگار وب خیلی از کارهایی را که روزنامه نگار روزنامه و تلویزیون انجام می دهد، بکار می برد چون قالب مورد استفاده او ممکن است همان سبک هرم وارونه یا ساختار نمایشی باشد که روزنامه نگار سنتی استفاده می کند. اما روزنامه نگار وب نیاز دارد ورای این قالب های  سنتی فکر نماید.

قبل از اینکه اولین مطلب نوشته شود، در پیش نویس،  روزنامه نگار وب  هر گونه وب سایتی را که اطلاعاتی در باره مربی دارد، بدست آورده و آن اطلاعات را به صورت پیوندهایی در پیش نویس قرار می دهد. روزنامه نگار هم چنین منابع تصویری و سایت های اختصاص داده شده به مربی را که ممکن است تصاویر قابل استفاده داشته باشد، پیدا می کند. اکثر مربی های فوتبال سایت اختصاصی حاوی گالری عکس و گزینه های دیگر دارند که برای چنین استفاده هایی ایجاد شده است. در پوشش سخنرانی روزنامه نگار یک دوربین دیجیتال،  ضبط صوت ویا ترکیبی از چنین تجهییزاتی همراه خود می برد. یک مطلب در باره سخنرانی، برای ارسال و یا برای انتشار در وب نوشته خواهد شد. به علاوه گزارشگر ممکن است مجبور شود یکی از چند اقدام زیر را انجام دهد:

- یک نمایش اسلاید از تصاویر حضور مربی در باشگاه و تصاویری که از دیگر وب سایت ها پیدا کرده، ایجاد کند. هر کدام از این تصاویر مقداری توضیح می خواهد. معمولا چیزی در حدود 25 تا 75 کلمه. روزنامه نگار ممکن است مجبور باشد این تفسیر را ضبط نموده و صدا و تصویر را با هم ترکیب کند.
- فیلم ویدئویی سخنرانی مربی را بگیرد، آن را تبدیل به کلیپ 45 ثانیه ای نماید و بعد به مطلب اضافه کند.
- اگر مربی از اظهار نظرهای آماده برای سخنرانی استفاده کرده است، روزنامه نگار باید یک رونوشت از آنها برای ضمیمه کردن به مطالب تهیه نماید.
- اگر مربی زندگینامه اش را به صورت کتاب منتشر کرده است، روزنامه نگار یک اتصال به وب سایت کتاب یا احتمالا یکی از فروشنده های  اصلی کتاب خواهد خواست. او می خواهد نقدهای کتاب را پیدا نموده و اتصال هایی به آن نقدها روی صفحه ای که اطلاعاتی در باره کتاب دارد، بگذارد.
- روزنامه نگار می تواند اطلاعات گردآوری شده در باره موقعیت شغلی مربی را ، شامل مسابقاتی که به عنوان بازیکن در آن حضور داشته، مدرسه هایی که در آن مربی گری کرده، بازی هایی که برده و رکوردهایی که بدست آورده است،  ارایه دهد. این اطلاعات به سایت دپارتمان های ورزشی که او در آنها بوده، متصل می شود.
- روزنامه نگار می تواند یک صفحه تبادل نظر پایه گذاری کند تا خوانندگان بتوانند در مورد آنچه مربی گفته است، بخصوص آنچه جدل آمیز است، اظهارنظر نمایند. این واکنش ها به نوبت واکنش های دیگری را ایجاد نموده و تبادل نظر  برای چند روز ادامه پیدا می کند.
 

روزنامه نگار وب می تواند تمام این موارد را انجام دهد. روزنامه نگار دیگر محدود به فضای کم در روزنامه یا زمان اندک در رادیو و تلویزیون نیست. یک روزنامه نگار وب با مهارت  و خلاقیت بالا می تواند از این رسانه برای ارایه طیف گسترده ای از اطلاعات در بسیاری از مسیرها، به عنوان مثال برای خشنود کردن یا شگفت زده کردن خوانندگان، استفاده کند.

البته مسایلی هم وجود دارد. اولین نکته یک مسئله قدیمی است که هر روزنامه نگاری همیشه با آن مواجه بوده است. چه اطلاعاتی در باره موضوع در دسترس است. در مثال مربی و برنامه سخنرانیش در شهر فرض این است که  اطلاعات فراوانی وجود دارد. که این امر احتمالا به صورت موردی اتفاق می افتد و همیشه اطلاعات، بخصوص اطلاعات روزآمد ممکن است به سادگی به دست نیاید. شاید تصاویر جدید مربی روی وب نیامده، ممکن است مربی متن آماده نداشته باشد و یا مانع ضبط اظهاراتش شود.

مسئله دیگر ادراکی ساختن تمام بندهای های اطلاعاتیست که در گفتن مطلب مفید می باشد. برخی از گزارشگران همیشه وقت، خلاقیت و دانش توسعه مطالب شان را به طریقی که در بالا ذکر شد، ندارند. خلاقیت مهارتی است که گزارشگر باید توسعه بدهد و یکی از راه های آن تجربه است. یک گزارشگر خوب به طور مستمر  به منابعی که بهره ور بوده اند، رجوع می کند. به عنوان مثال شما تمایل دارید دوباره به افرادی رجوع کنید که برای مطالب قبلی سراغ شان رفته اید. به همین ترتیب آن دسته از روزنامه نگاران وب که تلاش می کنند مطالب شان را گسترش بدهند یک فهرست مناسب از منابع ، وب سایت ها و تکنیک هایی که می توانند در گسترش مطلب شان استفاده کنند، را به طور مستمر توسعه خواهند داد.

یک شروع سریع برای گسترش منابع، همکاری و تشریک مساعی است. همراهی فرد دیگری در جریان تهیه مطلب، یک راه خوب برای بدست آوردن ایده ها و اطلاعات است. همکاران گزارشگر، سردبیر و یا حتی یک دوست علاقمند که  در باره مطلب مواردی را می داند یا ایده ای دارد که شما ندارید، دیگر فرصت های خوب هستند.

سومین مسئله که مهم تر از بقیه نیز می باشد، این است که  روزنامه نگار وب خلاق،  آنچه را  می خواهد در مطلبش بگوید، ترسیم می کند.  وب اجازه می دهد روزنامه نگار خیلی از کارها را انجام دهد. ارایه اطلاعات به بهترین صورت و قابل فهم ترین شکل یک کار روشنفکرانه سخت است. گزارشگران باید اطلاعات و قالب هایی را که قابل دسترس هستند، بشناسند. جاناتان دوب ناشر  cyberjournalist.net و سردبیر msnbc.com  می گوید روزنامه نگار باید در باره نحوه ارایه مطلب فکرکند.  او این تقسیم بندی را ارایه می دهد:

از چاپ برای تشریح استفاده کنید.

چند رسانه ای ها را برای نمایش بکار ببرید.

از ارتباطات دوسویه کامپیوتری برای اثبات مطلب و جلب توجه استفاده نمایید.

مسئله دیگر برای روزنامه نگار وب سازماندهی متنوع و متکثر اطلاعات و قالب هاست. اگر طیفی از اطلاعات وجود دارد، چگونه به اطمینان می رسید که خواننده آن را می بیند و مغشوش نمی شود. در بخش بعد در باره لایه بندی اطلاعات بحث می کنیم. طراحی مناسب وب سایت این مسئله را پیش بینی نموده و راهکارهایی ارایه می دهد. اما حتی بهترین برنامه ریزی ها تمام تصمیماتی را که روزنامه نگار باید در باره ارایه اطلاعات اتخاذ نماید، پیش بینی نمی کند.

مسئله پنجم و یک مورد خیلی عملی، منابع شخصی روزنامه نگار است. او می بایست چقدر وقت و انرژی  در گسترش مطلب صرف کند؟ این مسئله کوچکی نیست. حتی با وقتی رسانه ای مانند وب سر وکار داریم که مطابق تصورات است، زمان و مکان آنچه را که روزنامه نگار می تواند انجام دهد، محدود می کند. روزنامه نگار وب باید یاد بگیرد زمان و وقت را مدیریت نماید. همانطوری که روزنامه نگاران دیگر اینکار را انجام می دهند.

مسئله ششم هم عملی است. آیا موضوع ارزش کارهای در نظر گرفته شده را دارد؟ مطالبی که نیازمند خلاقیت و گسترش هستند، کدامند؟ سازمان های خبری یک مجموعه پیشینه را برای برآورد آنچه که سردبیران احساس می کنند مهم  و مورد توجه خوانندگان است، گسترش می دهند. آنها از این امکانات برای تصمیم گیری در باره موارد کاربرد منابع، تصمیم گیری در باره آنچه که برای خوانندگان مهم است، زمینه هایی که مورد علاقه و رضایت خوانندگان است و آنها خودشان می خواهند در موردش بحث و تعامل داشته باشند، استفاده می کنند.

خلاقیت چیزی بیش از پیدا کردن اتصالاتی به اطلاعات مرتبط با یک مطلب است. این امر الگویی از افکار را درگیر می کند که باید ماهیت دوم روزنامه نگار وب گردد. هم چنین تکنیک های گزارشگری را که مورد نیاز روزنامه نگار وب است و باعث استفاده کامل از این رسانه خواهد شد، مطرح می نماید.

 لایه بندی اطلاعات

تمام رسانه ها اطلاعات را به روشی لایه بندی می کنند. این امر چیزی بیش از تلاش برای ارایه  اطلاعات در باره یک موضوع به مصرف کنندگان به صورت ناگهانی است. َآنها آن را – حداقل در آغاز- در اندازه کوچک تهیه می کنند. روزنامه ها بخش تیتر و تیتر فرعی دارند. هم چنین تصاویر،گرافیک، ستون فرعی و دیگر تمهیدات را برای ارایه تهیه می کنند. برنامه های تلویزیونی تیزر نشان می دهند و قبل از اینکه دقیقا مطلب را بگویند، بخش معرفی دارند،  کتب ومجلات حاوی فهرست مندرجات، فصل ها وعناوین مقالات هستند. لایه بندی به خوانندگان و بینندگان سرنخ محتوای مطالب را، بدون آن که خود مطلب را بخوانند یا ببینند، می دهد.

لایه بندی دو هدف مهم دارد: کمک به رسانه برای سازماندهی اطلاعات و کمک به خواننده برای تصمیم گیری در مورد بررسی عمقی یا سطحی مطلب. به همین دلیل برای هر رسانه ای مهم است که اصول لایه بندی را دنبال کند.

با وب، لایه بندی یک ویژگی اضافی بخصوص در کمک به سازماندهی اطلاعاتی که می توان در باره یک مطلب ارایه داد، پیدا می کند. وب بیش از هر رسانه ای می تواند اطلاعات را به مقدار بیشتر و در طیفی از قالب ها ارایه دهد. لایه بندی مناسب نه تنها به خوانندگان اجازه می دهد محتوای مطلب را بدست آورند، بلکه هم چنین امکان تفحص در بسته مطلب را فراهم می نماید، تا از مطلب تا حدی که می خواهند اطلاعات بگیرند.

لایه بندی بر اساس منطق دیداری و متنی است که اجازه می دهد خواننده ببیند و بفهمد  اطلاعات کجا قرار داده شده است. منطق متنی می تواند هرگونه مسیر یا ترتیبی  را دنبال کند. مهم ترین تا کم اهمیت ترین، جالب ترین تا معمولی ترین، جوهر و اساس مطلب تا اطلاعات جانبی. منطق دیداری شامل در نظر گرفتن ابعاد مختلف (با حداقل متن ) تا توصیف هر جزء( با حد اکثر متن) می شود.

در یک روزنامه لایه های مطلب از تیتر، تیتر فرعی تا بدنه متن  ارایه می گردد. در وب لایه بندی می تواند دقیقا ترتیب و توالی استاندارد روزنامه را دنبال کند. اما الزامی برای رعایت آن نیست. معمولا مطلب مانند روزنامه با یک تیتر آغاز و با همان الگو نوشته می شود.

بسیاری از سایت های خبری یک فرم استاندارد را که لید دارد، مورد استفاده قرار می دهند. خلاصه با لید فرق می کند. در خلاصه سعی می شود اطلاعاتی در باره کل مطلب داده شود تا اینکه روی مهم ترین اطلاعات تمرکز کند. خلاصه ها حتی می توانند برای فروختن یک مطلب به خواننده استفاده شود. این امر نشان می دهد مطلب چقدر اطلاعات قابل توجه دارد.

تمام وب سایت ها لایه بندی تیتر، خلاصه و ترتیب مطلب را دنبال نمی کنند. برخی اتصال هایی به خلاصه، قسمت های دیگر بسته مطلب و هم چنین  مطلب اصلی فراهم می کنند. بقیه اتصال هایی به تصاویر و ستون فرعی را در آغاز  مطلب می گذارند.

یک روش معروف لایه بندی قرار دادن لینک ها به قسمت های دیگر مطلب درون خود مطلب اصلی است. این اتصالات معمولا فرم استاندارد html هستند. متن آبی زیر خط دار. اما یک وب سایت می تواند  این لینک ها را به صورت متفاوت نشان دهد. منطق دیداری لایه بندی باید در سراسر وب سایت یکسان باشد. چون خواننده ها هنگام گشت و گذار به آن روش وابسته می شوند.

 گزارشگران چاپی به ندرت با تیتر، تیتر فرعی یا صفحه آرایی مرتبط می شوند. آنها اطلاعات را جمع آوری نموده، مطلب را می نویسند و به سردبیر می دهند. فرد دیگری تیتر و تیتر را می نویسد و صفحه را طراحی می کند.

روزنامه نگاران وب بهرحال باید با مفهوم خلاقیت و لایه بندی اطلاعات را به عنوان بخشی از فرآیند گزارشگری آشنا شوند و در حین جمع آوری اطلاعات، باید در باره اینکه جای مناسب این اطلاعات در یک بسته مطلب کجاست، فکر کنند. می بایست اطلاعات بیشتری ایجاد نموده و به نمایش اطلاعات کنترل داشته باشند. آنها باید به چیزی ورای ارایه یک مطلب صرف به مخاطب شان فکر کنند و دورنمای گسترده تر اطلاعات قابل عرضه را در نظر داشته باشند.

نتیجه گیری

همانطوری که روزنامه نگاری وب توسعه می یابد، روزنامه نگاران باید در گزارشگری، آیین نگارش و طرح افکارشان بهتر شوند. پوشش اخبار نخستین کماکان نیاز فوری و مستمر خواهد بود. چون مخاطب انتظار دارد از آنچه که گزارشگر می داند، آگاهی یابد. پوشش اخبار غیر نخستین تفکر برانگیزتر و کامل تر است، چون خوانندگان  وقتی یک وب سایت خبری را می بینند،  انتظار تجربه ای متفاوت و غنی را دارند.

 نیاز اولیه تمام روزنامه نگاران که تغییر هم نخواهد کرد، سهولت استفاده از زبان است. این امر در حقیقت ارزشمندتر هم خواهد شد .گزارشگران مجبور خواهند بود از یک تعداد زیاد قالب ها استفاده نمایند و باید هرچه سریعتر در کاربرد این قالب ها و زبانی که با آن کار می کنند به اطمینان برسند.

منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)

مترجم: ناهید مهریزی