شارا، دکتر سید محسن فاطمی-  بحثی که امروز در خدمت تان ارائه می دهم «روابط عمومی سرآمد و آثار آن در جامعه» است. در سال های اخیر د ر حوزه روانشناسی ارتباط و روابط عمومی، تحقیقات بسیار زیادی صورت گرفته و از ابعاد مختلف به موضوع روابط عمومی توجه شده است. بعضی از این ابعاد در حوزه «شناختی» خود را نشان می دهند. یعنی روی تخصص، برنامه ریزی و مهارت ها تاکید و تمرکز می کند. کسانی که در حوزه روابط عمومی هستند باید در این حوزه های تخصصی از اطلاعات جامعی برخوردار باشند. این جزو بدیهیات است که کسی که در روابط عمومی کار می کند الزاماً باید با آن حوزه آشنا باشد. آن چیزی که من می خواهم بگویم بحث جدید و بحث نویی است که فراتر از بحث شناختی است و در این حوزه یک افق و جهت جدیدی را خواهد گشود. برای اینکه این موضوع مشخص بشود، من باید چند نکته را عرض کنم تا به درک مساله کمک کند. یعنی یک مقدار پایه ای تر به این موضوع نگاه شود.

 از جنبه روان شناسی انسان ها از «میراث هیجانی» و «عاطفی» برخوردارند و صحبت من در مورد «میراث هیجانی» روابط عمومی در برنامه ریزی و در تصمیم گیری است. به عبارت دیگر میراث هیجانی روابط عمومی می تواند تا اندازه بسیار زیادی در حوزه های گوناگون نقش آفرینی داشته باشد. منظور از میراث هیجانی چیست؟ همانگونه که ما میراث فرهنگی داریم میراث عاطفی و هیجانی هم داریم. میراق هیجانی از درون خانواده و دوره کودکی و نوجوانی ایجاد خواهد شد. در این میراث همه به دنبال آن هستند که تمناهای عاطفی خوشان را با پاسخ مثبت همراه نمایند. وقتی ما از میراث هیجانی صحبت می کنیم همه انسان ها به دنبال تمناهای مثبتی هستند که این تمناها پاسخ مثبت را می طلبد. شما سر میز غذا که نشسته اید و به همسرتان می گویید لطفاً قندان را بده. چه پاسخی مورد نظرتان خواهد بود. مسلماً انتظار دارید قندان به شما داده شود. اگر در آن موقع بگوید: دست نداری خودت برداری! یا اگر در آن موقع رویش را برگرداند. به جای اتصال هیجانی، انقطاع هیجانی صورت خواهد گرفت. شما یک لطیفه می گویید، انتظارتان بعد از گفتن آن از همکارتان چه خواهد بود؟ مثلاً لبخند بزند. اگر لبخند بزند یک اتصال هیجانی رخ داده است و اگر گفت این مزخرفات چیست که شما می گویید، آنجا انقطاع هیجانی روی داده است. انسان ها در لحظه های مختلف زندگی اتصال هیجانی یا انقطاع هیجانی را تجربه می کنند. «اتصال» یک میراث هیجانی را بوجود می آورد و «انقطاع» هیجانی یک میراث دیگری را بوجود خواهد آورد. انسانی که در خانواده ای بزرگ شده که کمبود محبت و صمیمیت در آن به صورت برجسته وجود داشته اتصال هیجانی را کمتر تجربه کرده است. در نتیجه از عدم امنیت بسیار بالا برخوردار است و عملاً در برنامه ریزی در روابط عمومی نسبت به کسی که از اتصال های هیجانی برخوردار بوده است مسلماً متفاوت عمل خواهد کرد. به عبارت دیگر پاسخ هایی که ما در سازمان نسبت به حوزه های مختلف روابط عمومی می دهیم ریشه در میراث هیجانی دارد که به ما منتقل شده است. نکته مهم این است که افرادی که در روابط عمومی ها کار می کنند تا چه مقدار به میراث خود آگاهی دارند و اگر آگاه شوند چه اتفاقی می افتد و اگر آگاه نشوند چه اتفاقی می افتد و اینکه چگونه این میراث هیجانی به سرآمدی روابط عمومی کمک می کند.

 کسانی که با کمبود میراث هیجانی روبه رو هستند بسیاری از رفتارهایشان به صورت خودکار خواهد بود. مثلاً کسی که کمبود محبت را بسیار تجربه کرده است و در روابط عمومی کار می کند وقتی که یک پروژه ای را اجرا کرد بسیار حساس خواهد بود تا از او تشکر کنیم. تشکر نکردن می تواند او را کاملاً منفعل سازد. چون آن زمینه کاستی در او بسیار بالاست. «حاذقانه» رفتار کردن در روابط عمومی یعنی ما بتوانیم به خوبی دو محور انگیزش را شناسایی بکنیم: «محور انگیزش درونی» و «محور انگیزش بیرونی». محور انگیزش بیرونی یعنی اینکه روابط عمومی سازمان را از این نقطه به این نقطه برسانیم که چه عواملی در حرکت دادن من می تواند نقش داشته باشد. محور انگیزش بیرونی برمی گردد به اضافه حقوق، ترفیع و جوایز. اینها باعث می شود ما از برانگیختگی بالا برخوردار باشیم. تحقیقات در «روابط عمومی سرآمد» نشان می دهد کسانی می توانند سرآمد بودن روابط عمومی را ایجاد کنند که مجورهای انگیزشی شان درونی باشد. این بدان معنا نیست که محور انگیزشی بیرونی مهم نیست. اتفاقاً فوق العاده اهمیت دارد. نمی شود کسی در روابط عمومی تا دو نصف شب کار کند وقتی دارد می رود منزل بگوئیم «وظیفه ات بوده کار کنی». قطعاً یکی از مهمترین کارهای سازمان ایجاد «انگیزش» است، آن هم با انبساط و بهجت آفرینی. در سازمان هایی که در آن تشکر و امتنان به معنای واقعی وجود ندارد، روابط عمومی، سرد، بی روح و رخوت زده خواهد بود. به هر میزان که ما بتوانیم تشکر و امتنان را به صورت جدی در سازمان جا بیاندازیم و آدم ها احساس کنند نسبت به کارشان نگرش حاذقانه وجود دارد که می تواند کاملاً به بررسی آنها بپردازد، این باعث انگیزش بیشتر خواخد شد. حتی در داخل خانواده یکی از عللی که باعث از هم پاشیدگی می شود فقدان تشکر و امتنان است. هرچقدر قدردانی در داخل خانواده کمتر شود تنش ها بیشتر خواهد بود. ما در تحقیقاتی که در ایران و خارج از کشور انجام دادیم به کرات با آدم هایی مواجه شدیم که به علت فقدان تشکر و فقدان امتنان کمبودهای بسیاری در حوزه روابط شان وجود دارد.

«سرآمد بودن» روابط عمومی به این مرتبط است که ما تا چه اندازه می توانیم این امتنان و تشکر را به صورت بنیادین در سازمان ایجاد کنیم و کارکنان متوجه شوند که ما برای فعل و گفتارشان ارزش قائلیم.

 اما نکته خیلی مهم در روابط عمومی سلامت، این خواهد بود که محور درونی انگیزش به مراتب از محور بیرونی انگیزش از اهمیت بیشتر و بالاتری برخوردار خواهد بود. برای اینکه مطلب روشن بشود این نکته را عرض کنم؛ علامه امینی ده هزار جلد کتاب را مطالعه کرده است تا توانسته الغدیر را بنویسد. آن موقع که این بزرگوار این کتاب را می نوشته، عامل انگیزشی اش چه بوده است. مدرک دکترا بوده است؟ پست و مقام بوده است؟ نخیر. آن چیزی که توانسته باعث این کار شود شور و شوقی بوده است که در درون این انسان ها وجود داشته است. برای روابط عمومی سرآمد این نکته خیلی مهم است که در حوزه «روانشناسی ارتباطات و روابط عمومی» به این رسیده اند که کسانی می توانند در حوزه روابط عمومی خلاقیت ها و ابتکار عمل بالاتر از خود نشان دهند که بتوانند شور و شوق خودشان را در جهت روابط عمومی کشف کنند. فهم شور شوق درونی مستلزم این است که ما بتوانیم از لحاظ نظام ارزشی که به آن تاسی می کنیم آگاه شویم که چه نظام ارزشی در سازمان باعث حرکت من می شود. به هر میزانی که برای سازمان ارزش ها جدیتر و مشخص تر مطرح شود آن شور و شوق جدی تر خواهد بود. چرا آدم ها یک چیز می گویند اما کار دیگری مس کنند؟ چرا انسان ها در حوزه عمل با تمامی وجود نسبت به انجام بسیاری از وظایف مبادرت نمی ورزند؟ برای اینکه بسیاری از مطالب برای آنها به صورت جدی روشن و مشخص نشده است. حضرت امیر در نهج البلاغه می گوید: «در گره گشایی از مشکلات مردم نهایت تواضع و تکریم و توجه را از خود نشان بده، حتی با کسانی که با تو ممکن است درشت سخن بگویند نهایت احترام و خوش خلقی و رفتار مناسب را داشته باش». نهج البلاغه بالاترین فرازها را در مورد روابط عمومی دارد. هم از لحاظ رفتار هم از لحاظ تصمیم گیری و هم از لحاظ ارزشی. امیرالمومنین می فرماید: «در گره گشایی از کار مردم و در اجرای آنها سختی ها را با ملایمت و مهربانی تحمل کن و نهایت تواضع و نهایت احترام را برای افراد بوجود بیاور. چرا که در این گره گشایی ها درهای بسیار زیادی از رحمت خداوند برای تو باز خواهد شد». این توصیه ها برای کسی که در حوزه روابط عمومی عمل می کند بسیار ارزشمند است. به هر میزان که ارزش ها برای روابط عمومی در سطح جدی و در سطح عمیق خودش را نشان بدهد روابط عمومی از پویایی بیشتری برخوردار است. «روابط عمومی سرآمد» روابط عمومی است که ارزش مدار و ارزش محور خواهد بود و ارزش ها به طور جدی برای او مطرح است. می گویند ابوذر، لحظه های آخر عمرش زمانی که در تبعید بوده است دخترش گریه می کرده که تو اینجا خواهی مرد و من تنها خواهم ماند. ابوذر می گوید: از آن دور دارد یک سپاهی می آید، وقتی آنها رسیدند تو بگو یکی از اصحاب پیامبر از دنیا رفته. کفن و دفن را انجام بدهند و بعد تو را به مدینه منتقل خواهند کرد. اما نکته مهم این است که ابوذر می گوید ما از مطاع دنیا یک گوسفند داریم. اول بگو گوسفند را ذبح کنند و بخورند بعد کار انجام بدهند. نمی خواهم برای من کار مجانی انجام بدهند. با اینکه آنجا کفن و دفن واجب است ولی این پیرمرد در لحظه های آخر عمرش چون یک ارزش در وجودش نهادینه شده که کار به مسخره گرفته نشود و ارزش کار مشخص باشد، در لحظه های آخر عمرش هم این توجه را عمیقاً نشان می دهد. امکان نداشت ابوذر این گونه عمل کند مگر اینکه چنین ارزش در وجود او نهادینه نشده بود. در روابط عمومی پویا، به هر میزان که ارزش ها مشخص شده باشد می تواند در حوزه عمل عمیق تر کار کرد. در مقایسه با کسانی که صرفاً اتوماتیک بر حسب رفتارهای روزمره و گذران زندگی دارند یک کاری انجام می دهند. روابط عمومی سرآمد نقش بسیار مهمی در پل سازی میان بخش های مختلف دولت و بخش های مختلف مردم از لحاظ اتصال های هیجانی خواهد داشت. یعنی شما نقش خودتان را بسیار عمیق مورد ملاحظه قرار بدهید. نقش کسی که در روابط عمومی هست در پل سازی، در میثاق سازی و در آفرینش پیوندهای مشترک انسانی بسیار مهم است. روابط عمومی در واقع می تواند یک خلاقیت بسیار حیرت انگیزی را در ایجاد صمیمیت در گروه های مختلف ایفا کند. در بحران های مختلف که در سطوح گوناگون در دنیا وجود دارد. یکی از بخش هایی که توانسته است در مدیریت این بحران ها نقش بسیار برجسته ایفا کند روابط عمومی ها هستند. چون روابط عمومی است که با شناسایی بسترهای عاطفی و چالش های هیجانی می تواند پیوند سازی کند. برای اینکه بتواند این کار را انجام دهد اول باید خود وی در بستر کاری اش میراث هیجانی خود را آگاهانه تشخیص دهد. سه نیاز اصلی است که روابط عمومی می تواند در این نیازها، سرمایه گذاری و سرمایه روابط عمومی را در سطوح مختلف تقویت کند. یکی اینکه انسان ها صرف نظر از سن و پست و مقام و جنسیت، نیازمند مورد محبت واقع شدن هستند. همه انسان ها یکی از نیاز های بسیار اساسی شان این است که مورد محبت واقع شوند. دوست داشته شوند. تجربه دوست داشتن برای انسان به هر میزان که بیشتر اتفاق بیافتد امنیت درونی اش بیشتر خواهد بود. کسانی که دوستان صمیمی دارند متفاوت عمل خواهند کرد نسبت به کسانی که در محیط های مسموم از لحاظ عاطفی پل شکستن های مختلف را دارند تجربه می کنند. این نکته خیلی مهم است که روابط عمومی بتواند ابتکار عمل و خلاقیت را در جهت توجه به این نیاز داشته باشد. کسی که در روابط عمومی کار می کند باید روابط عمومی اش خوب باشد. اصلاً در بین مرد بسیار متداول است می گویند فلانی روابط عمومی اش خوب است. یعنی در رفتار و برنامه ریزی اش یکی از کارهایی که بسیار مورد توجه قرار می دهد این است. تا حالا کسی را ندیده ام که بگویند فلانی روابط عمومی خوبی دارد ولی وقتی رفتی منزلش رویش را آن ور می کند و با شما حرف می زند. کسی که روابط عمومی اش خوب است معمولا در حوزه رفتار و عملکرد از جنبه های مختلف این خوب بودن با پذیرا بودن همراه خواهد بود. این نیاز اول، نیاز به دوست داشتن، یکی از ویژگی های روابط عمومی سلامت است. روابط عمومی به طراحی و برنامه ریزی و تدوین و تبیین در جریان ها و برنامه هایی خواهد پرداخت که بتواند این نیاز را خوب شناسایی کند. ما در یک سازمان چگونه می توانیم به کارکنان آن احساس بهتری را منتقل کنیم؟ روابط عمومی سلامت یکی از ویژگی هایش این است. چطور می توانیم ما در سازمانی که در آن گروه های مختلف می آیند و می روند، به صورت خلاق به آنها احساس خوب بودن را منتقل نمائیم.

 «روابط عمومی سرآمد» مرز میان نقادی و گلایه را تمیز خواهد داد. در هر تعاملی گلایه وجود دارد. اما نقادی غیر از اعتراض است. گلایه رخ دادی عمل می کند ولی نقادی کلی عمل می کند. مثلاً قرار بود دیروز این گزارش را تهیه کنید و از اینکه تهیه نشده است اعصابم خراب است. نقادی این است که بگویی گیج هستی، آلزایمر گرفتی اصلاً اهمیت نمی دهی. روابط عمومی به هر میزان از توجه بیاز صدای مراجعه کننشتر برخوردار باشد و خلاقیت و پویایی بیشتری داشته باشد به نیاز اول بیشتر توجه خواهد کرد. یعنی سوال اصلی برای روابط عمومی سلامت این است که ما در این سازمان تا چه اندازه داریم افراد را با احساس خوب همراهی می کنیم. اگر کسی بتواند در سازمان این نیاز را در محورهای مختلف مورد توجه قرار دهد یکی از مهمترین گام ها را برای روابط عمومی پویا برداشته است. ابواالسعد دولی، وقتی که از جانب حضرت امیر علیه السلام به قضاوت منصوب می شود مدتی نمی گذرد که عزل می شود. می پرسد چرا من را عزل کردی من نه خیانت کردم و نه جنایتی کردم؟ امام علی (ع) می فرماید: در دادگاه، صدایت را از صدای مراجعه کنند بلندتر کردی و این بلندتر کردن صدا باعث می شود تو عزل شوی. خیلی نکته مهمی است. ظرافت هایی که در روابط عمومی وجود دارد، اگر شما در بستر دینی ما نگاه کنید آن قدر عمیق است که اگر انسان ها آن را در نظر بگیرند سازمان ها لطیف خواهند شد. «روابط عمومی سرآمد» لطیف مردن روابط را در سطوح مختلف به همراه خواهد داشت. ممکن است در حوزه ای که یک فرد زندگی می کند این حرف ها خیلی ایده آل به نظر برسد. اما واقعیت روابط عمومی سرآمد لطیف کردن روابط است. روابط عمومی اگر نتواند این کار را انجام دهد یعنی به صورت کلیشه ای دارد کار می کند. دومین نیاز برمی گردد به اینکه انسان ها نیاز به کنترل و نیاز با اختیار دارند. اگر این نیاز به طور جدی برای شان مطرح نباشند احساس ناراحتی خواهند کرد. 35 سال قبل برای یک دانشمند که روی افسردگی کار می کرد مشخص شد که وقتی ما از استیصال صحبت می کنیم، اینها با عدم کنترل رابطه مهمی دارند. حتی در یک خانه سالمندان که همه چیز برای آنها فراهم بود، مشخص شد که این افراد در این خانه سالمندان علی رغم فراهم بودن همه وسایل برایشان. یعنی پوشاک، اغذیه و امکانات به بالاترین حد، افسردگی بسیار بالایی دارند. پس مشکل چیست؟ یک محققی در دانشگاه هاروارد پیشنهاد داد به اینها مسئولیت بدهید تا احساس معنادار بودن داشته باشند. به آنان توصیه شد مثلاً این هفته شما مسئول این هستی که این فیلم را برای دیگران نمایش بدهی. شما مسئول آب دادن این گل ها هستی. همچنان که اینها این مسئولیت ها را تجربه کردند احساس شان نسبت به خودشان متفاوت شد. همین آدم های پررخوت، افسرده تبدیل شدند به انسان هایی شاد. وقتی آدم ها احساس کنند که توانایی کاری را ندارند و نمی توانند کاری را انجام بدهند، این احساس، احساس مخربی است. روابط عمومی سرآمد باید بتواند این احساس اختیار داشتن را در سطوح مختلف به وجود آورد. درست است، روابط عمومی نمی تواند پست بدهد اما می تواند با فهمیدن دغدغه های انسان ها با درک نیاز های آنها در مسیری آنها را بیاندازد که احساس معنادار بودن برای آنها بوجود بیاید. درگیری احساسی و شناختی پویا ایجاد شود. به هر میزانی که این درگیری ها بیشتر باشد، روابط عمومی می تواند از اثربخشی بیشتری برخوردار باشد.

 سومین نیاز بر می گردد به اینکه همه انسان ها دوست دارند که به حساب بیایند. دوست دارند احساس تحویل گرفته شدن کنند. در بازی های کودکان، وقتی به کودکی گفته می شود تو در بازی شرکت نکن و برو بیرون. این احساس گزنده است. روابط عمومی می تواند با تنظیم استراتژی های درست و تاکتیک های مقطعی در مواقع مناسب این احساس را در افراد شفاف تر کند. «روابط عمومی سرآمد» که در پرتو این سه نیاز مطرح می شود، آگاهانه به صورت لاینقطع به تعمیر کاستی ها و لغزش ها و کمبودها خواهند پرداخت. چطور در خانه وقتی چرخ خیاطی خراب می شود، سریع می برند درست کنند. هر چقدر تلاش برای تعمیر زودتر و سریعتر انجام شود، بهبود زودتر خواهد بود. روابط عمومی باید کاستی های دورن سازمان را شناسایی کند و تلاش کند تا تعمیر سریع تر صورت گیرد. این نکته بسیار مهمی است که «روابط عمومی سرآمد» را تبدیل می کند به اینکه پویایی بالا در جهت بهتر کردن سیستم به صورت لاینقطع تلاش کند.

 آخرین نکته که می خواهم عرض کنم اینکه روابط عمومی بسترساز روابط معنادار و ارتباط هدفمند در سازمان است. یعنی روابط عمومی می تواند اعتمادآفرینی، امیدآفرین و بهجت آفرین باشد. به هر میزان که روابط عمومی بتواند در این حوزه ها از توانایی بیشتر برخوردار باشد داخل سازمان این ویژگی ها بیشتر مشهود خواهد بود. ما در روانشناسی خانواده یک اصلی داریم که در روانشناسی سازمان ها می تواند استفاده شود. اگر به سه دقیقه یک گفتگو و مکالمه توجه شود تا 96 درصد می شود پیش بینی کرد که بعد از 15 دقیقه به چه فرجامی منجر خواهد شد. در سازمان هم همین گونه است. در سازمان ها «روابط عمومی سرآمد»، نقش بسیار مهمی خواهند داشت. این مانال های ارتباطی فرجام های مثبت و فرجام های پویا را ایجاد خواهند کرد. کافی است شما در داخل یک سازمان یک پروژه را تعریف کنید تحت عنوان اینکه «روابط عمومی در داخل این سازمان دارد چه می کند؟». نه در معنای ایراد گرفتم بلکه در معنای میزان اثربخشی. برای اینکه ببینیم این اثربخشی چقدر بوده است، فضای عاطفی و هیجانی داخل سازمان باید مورد بررسی قرار گیرد تا از روی آن پی ببریم که تا چه اندازه شاخص های روابط عمومی سلامت در این سازمان موجود و مهیا است. نکته نهایی اینکه روابط عمومی بتواند در این سطوحی که عرض کردم فعال و خلاق همراه با آرمان های بلند، گام های برجسته بردارد. باید بتواند که خودش آگاهانه به بازنگری میراث هیجانی و عاطفی اش دست بزند. اگر من در روابط عمومی کار می کنم و وجودم پر از اظطراب است، نمی توانم در روابط عمومی نقش خوبی داشته باشم مگر اینکه بتوانم به آموزش و مدیریت اظطراب برسم. اگر من در روابط عمومی کار می کنم و از نگرش ناامیدی در تمام وجود من رسوخ کرده است مفید که نمی توانم باشم هیچ، حتی روابط عمومی را از بین خواهد برد. اگر من در روابط عمومی دارم کار می کنم و ارزش های من به صورت جدی و مشخص خودش را نشان ندهد، در آنجا من نمی توانم آن طور که باید و شاید از نقش پویا برخوردار باشم. برای روابط عمومی پویا ما باید کسانی که در حوزه روابط عمومی کار می کنند را با پویایی آگاهانه همراه کنیم. این پویایی هرچقدر بیشتر باشد حضور روابط عمومی در سطوح مختلف سازمان بیشتر خواهد بود. آب در یک خانه که قطع شود چه اتفاقی می افتد. شریان های زندگی قطع می شود. در سازمانی که روابط عمومی آن پویا نباشد هوای روانشناختی قطع است. یکی از مهمترین عواملی که می تواند در داخل سازمان هوای روانشناخنی و اکسیژن عاطفی را تضمین کند روابط عمومی خواهد بود. روابط عمومی سلامت، اکسیژن لازم را در جهت سلامت انسان ها فراهم خواهد کرد. برای همین است که اگر در سازمان هایی که روابط عمومی سلامت دارند وارد شوید می بینید چند عنصر در این سازمان وجود دارد: هم افزایی، صمیمیت و مودت. چرا در جبه های جنگ بچه های جبهه بالاترین حماسه ها را ایجاد کردند. یکی از دلایلش به با هم بودن برمی گردد. هرچقدر این با هم بودن بیشتر باشد احساس مثبت تری خواهد بود. می گویند در شب عملیات این خرما را می داده است به او، او هم می داده است به کسی دیگر. این باهم بودن باعث اتصال هیجانی بیشتر می شود. چرا می گویند کسی که اول سلام می کند بیشتر ارج می برد چون او است که ابتکار عمل را در جهت اتصال هیجانی ایجاد می کند. روابط عمومی پویا و سرآمد به دنبال فرصت سازی خواهد بود. فرصت هایی که بتواند اتصال های عاطفی و اتصال های هیجانی را در سطوح سازمان بوجود آورد. عکس این که باشد می شود فرصت سوز. روابط عمومی سلامت از همه فرصت های بوجود آمده استفاده می کند. روابط عمومی غیرسلامت، همیشه در حالت های انتزاعی و دور از واقعیت ها صرفاً به جنبه های تجربی می پردازد.

 اگر انسان ها مطلع باشند که هر لحظه با نگاه شان و حرمت شان می توانند تا چه اندازه در کیفیت زندگی انسان ها تاثیر بگذارند و آن کیفیت را تغییر بدهند این خودش در مسیر سلامت بودن است. یک نگاه درست، یک برخورد خوب حتی در زاویه های بسیار کوچک زندگی می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در ایجاد ارتباط داشته باشد. پیامبر به ابوذر گفتند: انسان بدخلق به هر میزانی که در بدخلقی خود فرو رود از خداوند دور خواهد شد و خوش خلقی و روابط خوب باعث باز شدن درب های رحمت خواهد بود. هیجان ها مسری هستند و منتقل می شوند. این انتقال می تواند از سطوح روابط عمومی پویا و سرآمد به سطوح دیگر منتقل و فضای داخل سازمان را فضای آکنده از صمیمیت و امیدبخشی نماید.