شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، نخستین بار لغت «بهره‌وری» در مقاله‌ای توسط فردی به نام «کوئیزنی»  در سال 1766 میلادی ظاهر شد. بعد از بیش از یک قرن یعنی در سال 1833ـ آن طور که فرهنگ لغت‌شناسی لاروس بیان می‌کند) فردی به اسم «لیترِ»  بهره‌وری را بدین گونه تعریف کرد:
«قدرت و توانایی تولید کردن» که در واقع در این جا بهره‌وری اشتیاق به تولید را بیان می‌کند. از اوایل قرن بیستم این واژه مفهوم دقیق‌تری، به عنوان رابطه بازده (ستانده) و عوامل و وسایل به کار رفته برای تولید آن بازده (نهاده یا داده) را به دست آورد. فردی به نام «ارلی»  در سال 1900 بهره‌وری را ارتباط بین بازده و وسایل به کار رفته برای تولید آن بازده اعلام کرد. در سال 1950 «سازمان همکاری اقتصادی اروپایی یا OEEC  »تعریف کامل‌تری از بهره‌وری به این شرح ارائه داد» :بهره‌وری خارج قسمت بازده به یکی از عوامل تولید است بنابراین می‌توان از بهره‌وری سرمایه، بهره‌وری سرمایه‌گذاری، بهره‌وری مواد خام، بسته به این که بازده در ارتباط با سرمایه، سرمایه‌گذاری یا مواد خام و غیره مورد بررسی قرار گیرد، نام برد.«

عام‌ترین تعریف از بهره‌وری عبارت است از نسبت خروجی به ورودی ( ) در بررسی بهره‌وری لازم است کلیه موارد از قبیل بهره‌وری کار، مواد، سرمایه، زمین، تکنولوژی و مدیریت را در نظر داشت. شاخص‌های بهره‌وری بیانگر رویدادهای پس از واقعه هستند. البته نتیجه ترکیبی عوامل یاد شده را در ارزش افزوده مؤسسه می‌توان یافت.
بهره‌وری در سطح یک مؤسسه تولیدی، بخشی و اقتصاد ملی قابل اندازه‌گیری است. بهره‌وری ممکن است بر اساس ارزش پولی و یا بر اساس ارزش فیزیکی تولید تعیین گردد. کوشش‌های اقتصادی انسان همیشه و همواره معطوف بر آن بوده است که حداکثر نتیجه را از حداقل تلاش‌ها و امکانات به دست آورد. این تمایل را می‌توان اشتیاق وصول به «بهره‌وری» افزون‌تر نام نهاد. جمیع اختراعات و ابداعات بشر متأثر از همین تمایل و اشتیاق می‌باشد. هر انسان عاقل و خردمندی می‌خواهد بهترین کار را انجام دهد و بهترین بهره را حاصل کند.
بهره‌وری مفهومی است جامع و کسی که افزایش آن به عنوان یک ضرورت، جهت ارتقای سطح زندگی، رفاه بیشتر، آرامش و آسایش انسان‌ها، که هدفی اساسی برای همه کشورهای جهان محسوب می‌شود، همواره مدنظر دست‌اندرکاران سیاست و اقتصاد و دولتمردان بوده و می‌باشد.
بهره‌وری درخت پرمحتوی و پرشاخ و برگی است. در پی تعالی و تکامل دانش بشری در مسائل اقتصادی و اجتماعی، مفهوم بهره‌وری بیشتر به تدریج از نظر شکل و محتوی دگرگونی، تکامل و توسعه پذیرفته و پیوسته تعاریف جدیدتر و کامل‌تری برای آن عرضه شده است.

دانلود مقاله با لینک مستقیم

نویسنده:
مریم پورعینی، مدرس مؤسسه آموزش عالی خانه کار قزوین

دانلود مقاله با لینک مستقیم

منبع: TMBA