شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- رسانه های کشور وظیفه دارند نتایج موفقیت ها و دستاوردهای علمی پژوهشگران، دانشمندان، محققان و اساتید کشور را به نحو مطلوب و شایسته ای به اطلاع عموم مردم برسانند؛ البته در این راه توجه به چند نکته بسیار حائز اهمیت است.

اول اینکه زمانی که مخاطبان ما، مخاطبان عام هستند، اخبار و موفقیت علمی باید به گونه ای بازتاب پیدا کند که برای عموم قابل فهم و درک باشد. بهره گیری یا کمک گرفتن از خود محققان و پژوهشگران برای تشریح دستاورد علمی به زبان ساده و قابل فهم برای عموم مردم، می تواند رسانه ها را در این مسیر یاری دهد.

نکته دیگر این است که در انعکاس این خبرها باید از اختصاص عناوین اولین، برترین، بهترین و اینگونه صفات که اثبات یا باور به آنها مشکل است، پرهیز شود. به نظر می رسد باید در این زمینه، حساسیت لازم را در رسانه ها و خبرنگاران ایجاد کنیم تا حتی المقدور از دادن چنین عناوینی برای جذاب تر کردن خبر پرهیز کنند.

برقراری عدالت و توجه به تمام حوزه ها، رشته ها و پژوهشگران در سراسر کشور، نکته دیگری است که در انعکاس دستاوردهای علمی باید مورد توجه قرار گیرد. انعکاس اخبار نباید محدود به پروژه ها یا افرادی خاص باشد. باید نگاه وسیع تر و همه جانبه تری داشته باشیم. بسیاری از محققان و پژوهشگران در مراکز علمی، تحقیقاتی و پژوهشی در اقصی نقاط ایران مشغول فعالیت هستند، ولی رسانه ها کمتر به آنها می پردازند و این مساله سبب ناامیدی و یاس این پژوهشگران کارآمد و برجسته می شود. رسانه ها وظیفه دارند موفقیت ها و پیشرفت های محققان در نقاط مختلف کشور را بصورت عادلانه بازتاب دهند، بویژه تلاش ها و موفقیت های پژوهشگرانی که راه ارتباط با رسانه ها را کمتر می دانند.

نکته دیگری که باید مدنظر قرارداد. پرهیز از غلو و بزرگنمایی پیشرفت ها است. البته این به آن معنا نیست که اگر موفقیت و پیشرفتی حاصل شده است، آن را کوچک بشماریم، بلکه نکته این است که اعتدال را در انعکاس پیشرفت ها و موفقیت ها همیشه لحاظ کنیم، به نحوی که بتوانیم باور و اعتماد مخاطبان را به اخبار و پیشرفت های علمی به دست بیاوریم. بزرگنمایی و فراموشی عمدی یا به نحوی سانسور علمی، در هر دو صورت به از دست دادن اعتماد مخاطبان منجر خواهد شد.

نکته مهم دیگری که باید توسط رسانه ها بدان توجه شود این است که تهیه این گونه از خبرها را به افراد کاردان بسپارند. در رسانه های عمومی برای انعکاس پیشرفت های علمی کشور، به افرادی نیاز داریم که از حداقل آشنایی با زبان علم و فرآیند های علمی برخوردار باشند. سپردن این کار به افرادی که آشنایی کمی با اخبار و گزارش های علمی دارند، خطا است و در درازمدت می تواند آسیب رسان باشد. انعکاس غلط اخبار یا اشتباه در ترجمه اخباری که از منابع خارجی صورت گرفته و در داخل بازتاب پیدا می کند، به علت بدفهمی یا کج فهمی و یا کم دانشی، امر پسندیده ای برای رسانه های کشور نیست. باید در این زمینه ها، افراد متبحر و کارشناسانی به خدمت گرفته شوند تا اخبار موفقیت ها و پیشرفت ها، واقعا از صحت و سلامت کامل برخوردار باشند.

نقش رسانه ها در بررسی صحت اخبار قبل از انتشار
در این زمینه دو رویکرد اصلی وجود دارد. رویکرد اول این است که اجازه دهیم نتایج مطالعات یا تحقیقات، پس از داوری و طی مراحل علمی لازم، در نشریات معتبر منتشر شود و بعد آنها را منعکس کنیم. رویکرد دیگر هم این است که اگر کار خوب و مهمی انجام شده و رسانه ها می خواهند پیش دستی کرده و اخبار آن را منتشر کنند، از صحت ادعاهای مطرح شده و توانایی های علمی گروه تحقیق اطمینان حاصل کنند.

گاهی اوقات ادعاهایی مطرح می شوند که ممکن است یا درست فهمیده نشوند یا وقتی در رسانه ها بازتاب پیدا می کنند، طور دیگری القا می شوند. حتی گاهی اوقات، تیترها یا لیدهایی که برای این نوع خبرها انتخاب می شوند، گمراه کننده هستند. از این جهت، رسانه ها باید در تیترها و لیدهایی که انتخاب می کنند و در عناوین غلوآمیزی که سخاوتمندانه به افراد می بخشند، دقت کنند.

همکاران در رسانه هایی که علاقه مند انعکاس اخبار موفقیت ها و پیشرفت های کشور برای مردم هستند، باید در این زمینه دقت به خرج دهند، حساسیت های لازم را داشته باشند و رعایت همه جوانب امر را بنمایند؛ چرا که گاهی این پدیده ها از اراده و توان پژوهشگران و محققان خارج است و نباید در این زمینه کاری کنیم که حداقل نزد اهل خرد مورد سوال واقع شویم و یا اینگونه تلقی شود که لابد فرد ستایش شده، راضی به انجام این کار بوده است.

انتشار موفقیت ها و پیشرفت های علمی کشور، باید قرین با اخلاق علمی و رسانه ای باشد. در این زمینه به موضوع خبر هم توجه شود تا خدایی نکرده به ترویج و یا تبلیغ شبه علم نپردازیم.

منبع: سیناپرس