رسانهها و مدرنیته، اثری جامع در زمینهی رسانهها و مطالعات فرهنگی است که نظریهی انتقادی را با نظریهی اجتماعی پیوند میدهد و پیشاهنگ گفتمانی بسیار فراگیر در این عرصهی رو به رشد است.
مسعود لقمان، گروه فرهنگ و هنر- «رسانهها و مدرنیته» یا نظریهی اجتماعی رسانهها، نوشتهی «جان ب.تامپسون» و با ترجمهی «مسعود اوحدی» در سال 1390 از سوی سروش منتشر شده است.
رسانهها و مدرنیته، اثری جامع در زمینهی رسانهها و مطالعات فرهنگی است که نظریهی انتقادی را با نظریهی اجتماعی پیوند میدهد و پیشاهنگ گفتمانی بسیار فراگیر در این عرصهی رو به رشد است. برخی از عمدهترین پرسشهای عرصهی مطالعات فرهنگی و رسانهها در این اثر تامپسون به روشنی طرح شده است: رسانههای ارتباطی چه نقشی در شکلگیری جوامع مدرن ایفا میکنند؟ چگونه میتوان تأثیر اجتماعی اشکال مدرن ارتباطی و اختلاط و اشاعهی اطلاعات را از ظهور چاپ در اروپای سدهی پانزدهم تا گسترش و توسعهی شبکههای اجتماعی ارتباطات امروز درک کرد؟
این کتاب شرح برخی از اندیشههای نویسنده است که پیشتر در کتاب دیگر او با نام «ایدئولوژی و فرهنگ مدرن» طرح شده بود. نویسنده در آن کتاب این دیدگاه را ارائه کرده بود که اگر میخواهید دگرگونیهای فرهنگیِ ملازم با ظهور جوامع مدرک را درک کنیم، باید برای تحول رسانههای ارتباطی و تأثیر آنها نقشی اصلی قایل شویم. در این کتاب وی درصدد بازیافت و تعدیل این ادعا برآمده است. بدینروی، ماهیت رسانههای ارتباطی و اشکال متغییر آن را بررسی کرده و به شرح پیدایش صنعت رسانه پرداخته و برخی از گرایشهای اخیر در این زمینه را تحلیل کرده، اما بیش از هر چیز تلاش کرده است تا نشان دهد، تحول رسانهها، به شیوهی بنیادین، با دگرگونیهای پایهای عمده که جهان مدرن را شکل داده، همبافت است. دلمشغولی عمدهی کاوش در این همبستگیها، اثریابی حدود و پیرامون آنها، در نظرداشتن پیامدها و دلالتهایشان است.
تامپسون با شرح و توضیح دقیق نظریهای شاخص دربارهی رسانههای ارتباطی و تأثیر آنها به پاسخ این پرسشها و سایر پرسشهای موجود یا احتمالی میپردازد. از نظر تامپسون، تحول و توسعهی رسانههای ارتباطی ترکیب و سرشت زندگی اجتماعی را تغییر شکل داده و اشکال جدیدی از عمل و تعامل را به وجود آورده است که دیگر وابسته به الزام سهیمبودن مخاطب در مکان مشترک نیست. پیامدهای این دگرگونی بسیار وسیع و دامنهدار است و بر بسیاری از جنبههای زندگی ما، از خصوصیترین جنبههای تجربه شخصی و خود-شکلدهی گرفته تا ماهیت متغییر قدرت و رؤیتپذیری در حوزهی عمومی، تأثیر میگذارد.
تامپسون با تحلیل موضوعهایی همبسته مثل ظهور تعامل رسانهای، به وجودآمدن اشکال جدید رویتپذیری رسانهای، پیدایی شبکههای جهانی ارتباط، دگرگونی سنت، شکلپذیری مجدد فرآیند خود-شکلدهی و منش رو به تغییر حوزهی عمومی استدلال خود را به منصهی ظهور میرساند.
همچنان که دانشوران و دانشگاهیان این زمینهی مطالعات فرهنگی میانرشتهای اذعان داشتهاند؛ تامپسون برآورد دقیق اهمیت رسانههای عمومی در زندگی اجتماعی مدرن، در صف مقدم پژوهشگران و منتقدان این حیطه قرار دارد.
رسانهها و مدرنیته مرجع مطالعهای ارزشمندی برای دانشجویان رشتههای مطالعات فرهنگی و رسانهای، جامعهشناسی فرهنگ و تئوریهای اجتماعی-سیاسی است.
|