به گزارش شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- ، سومین شماره گاهنامه مطالعات اجتماعی و رسانه به مدیر مسؤولی سید علی موسوی میر کلائی و به صاحب امتیازی  مرکز پژوهشهای اسلامی صدا وسیما ورانه بازار نشریات شد.

در این مشاره از گاهنامه مطالعات اجتماعی و رسانه مطالب «سخن سردبیر»، «نقش رسانه ملی در نهادینه‌سازی فرهنگ عفاف و حجاب »،  «نقش رسانه در کاهش سالخوردگی جمعیت»،  «نقش رسانه در کاهش سالخوردگی جمعیت» و   «رسانه و رویارویی با اهداف فرهنگی در جنگ نرم » مورد بررسی قرار گرفته است.

نقش رسانه ملی در نهادینه‌سازی فرهنگ عفاف و حجاب

اباذر افشار

چکیده: هدف این مقاله، بررسی عوامل ایجاد و تشدید پدیده بدحجابی، آسیب‌شناسی عملکرد رسانه ملی، وظایف و بایسته‌های رسانه ملی در نظام سیاست‌گذاری، تولید و نظارت و سیاست‌های برنامه‌سازی در سازمان صدا و سیما، با هدف نهادینه‌سازی فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه است. روش رسیدن به این مقصود، مطالعه کیفی است که در آن از سویی از آثار قبلی بهره گرفته و از سویی دیگر، با صاحب‌نظران در چهار حوزه مطالعاتی خانواده و زن، رسانه و ارتباطات، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی، گفت‌وگو شده است تا بتوان به چشم‌اندازی در این زمینه دست یافت. یافته‌ها نشان می‌دهد، با ورود به عصر ارتباطات و توسعه فردگرایی در گستره جامعه و فضای فرهنگی خانواده، تحول در الگوهای سبک زندگی و عوامل فردی، ساختاری و محیطی، سبب توسعه الگوهای پوششی و رفتاری نامناسب مغایر با انتظارات جامعه مطلوب اسلامی شده است. در این میان، رسانه ملی گام‌های مثبت زیادی در این زمینه برداشته است. برای بهبود و رشد وضعیت موجود فرهنگ عفاف و حجاب در رسانه ملی، مدیران و برنامه‌سازان سازمان صدا و سیما می‌توانند با بهره‌گیری از سیاست‌های رسانه‌ای و برنامه‌سازی مناسب، برای رفع کاستی‌های موجود، متناسب با رسالت و مأموریت کارکردی سازمان، اقدام کنند.

نقش رسانه در کاهش سالخوردگی جمعیت

حمید رحمانی

چکیده: امروزه بسیاری از کشورها تعادل جمعیتی ندارند. از یک سو، کشورهای در حال توسعه با مشکلات و مسائل رشد بی‌رویه جمعیت، دست و پنجه نرم می‌کنند. از سوی دیگر، جوامع توسعه‌یافته از پی‌آمدهای منفی شدن رشد جمعیت و سال‌خوردگی جمعیت رنج می‌برند. به سخن دیگر، بیشتر کشورهای جهان به نوعی با مسائل ناشی از نداشتن تعادل جمعیتی روبه‌رو هستند. این مقاله در پی تشریح چالش‌ها و مسائل جمعیتی پیش‌ روی جامعه ایران، با توجه به تجربه‌های جهانی است، تا از این رهگذر، در زمینه جلوگیری از بروز بحران‌های جمعیتی آتی، سیاست‌گذاری رسانه­ای صورت پذیرد.

در این نوشتار، جنبه‌های گوناگون مناسبات جمعیتی در ایران با رویکرد آینده‌نگری، ارزیابی و تجزیه و تحلیل و سیاست‌گذاری رسانه ملی در قبال آن، بررسی می‌شود. روش مطالعه در این بررسی، روش اسنادی بوده و اطلاعات لازم با مراجعه به کتاب‌ها، مقاله‌ها، گزارش‌های پژوهشی و آمار و اطلاعات رسمی منتشر شده به وسیله مراجع معتبر، گردآوری شده است.

در صورتی که کشورهای در حال توسعه مانند ایران، نرخ نزولی رشد جمعیت خود را کنترل نکنند، در چند سال آینده با مشکل سال‌خوردگی جمعیت و کاهش خطرناک جمعیت روبه‌رو خواهند شد که برای اقتصاد کشور، هزینه زیادی خواهد داشت. البته افزایش جمعیت، به تنهایی مشکلات زیادی، از جمله فقر و تحقق نیافتن عدالت اجتماعی را در صورت عدم تطابق رشد جمعیت و رشد اقتصادی، به همراه دارد. از این رو، رشد اقتصادی و افزایش جمعیت برای پیشرفت، لازم و ملزوم یکدیگرند.

 رسانه و رویارویی با اهداف فرهنگی در جنگ نرم

سیده صدیقه حسینی

چکیده:جنگ نرم رسانه‌ای یکی از برجسته‌ترین جنبه‌های جنگ نرم در جنگ‌های جدید بین‌المللی است و هدف از آن تسلط بر کشور مقابل بدون حمله نظامی می‌باشد. جوزف نای معتقد است قدرت نرم در حقیقت قابلیت دست یافتن به خواسته‌ها از طریق قدرت داشتن جذابیت برای طرف مقابل است. به نحوی که طرف مقابل مجذوب شده، با اراده خود به تقاضای شما تن در دهد. در حال حاضر دولت‌های غربی با استفاده از قدرت نرم توانسته‌اند فرهنگ و هویت ملی بسیاری از کشورها را تحت تأثیر خود قرار داده و انسجام سیاسی آنها را دچار چالش نمایند. کشورها در جنگ نرم رسانه‌ای از حداکثر توان خود برای از بین بردن پایه‌های فرهنگی و اجتماعی کشور مورد نظر استفاده می‌کنند. هدف از این نوشتار بررسی اهداف فرهنگی دشمن در جنگ نرم رسانه‌ای و ارائه راهکار برای مقابله با آن می‌باشد.

نقش رسانه در آگاهی بخشی سیاسی اجتماعی

مهدیه یاوری وثاق
چکیده: امروزه با تغییر در ماهیت قدرت و اهمیت آگاهی و دانش در آن، کارکرد آگاهی‌بخشی رسانه‌ها در جنبه‌های گوناگون، اهمیت دارد. مخاطبان یا گیرندگان پیام که یکی از عناصر ارتباطی، در ارتباطات سیاسی و اجتماعی هستند، با آگاهی و دانش می‌توانند به عنوان کنشگری فعال و آگاه در امور سیاسی و اجتماعی، مشارکت کنند. مقاله حاضر با تفکیک کارکرد آگاهی‌بخشی رسانه‌ها از دیگر کارکردهای آن ، عملکرد رسانه را در ایجاد و افزایش آگاهی مردم در حوزه سیاسی و اجتماعی بررسی می‌کند. در حوزه سیاسی، آگاهی‌بخشی رسانه‌ها در زمینه تقویت مشارکت سیاسی و کاهش پی‌آمدها و آسیب‌های بحران‌های سیاسی، قابل بحث و بررسی است و در حوزه اجتماعی، آگاهی از هویت و کیستی خود و عناصر شکل‌دهنده به هویت اجتماعی، از مهم‌ترین موضوعاتی است که کارکرد آگاهی‌بخشی رسانه ملی می‌تواند به آن معطوف شود.
در هر دو حوزه سیاسی و اجتماعی، تقویت و افزایش آگاهی و دانش مخاطبان، جزو راهکارهایی است که می‌تواند در مواجهه با انبوه اطلاعات و ارتباطات و تنوع الگوهای ارائه شده، به مشارکت فعال افراد بینجامد و از ایجاد بحران‌های سیاسی و هویتی بکاهد.

فرهنگ اسلامی ـ  ایرانی در پر بیننده‌ترین سریال‌های سال 1390

مقداد نیک‌زاد طهرانی

چکیده: در این نوشتار به دنبال نشان دادن میزان توجه و دقت به فرهنگ اسلامی ایرانی در پربیننده­ترین سریال‌های سال 1390 هستیم. برای این مهم، نخست به معرفی فرهنگ و تأثیر تلویزیون بر آن سخن گفته شده است و با توجه به تعریف فرهنگ، به معرفی فرهنگ اسلامی ایرانی می‌پردازیم. در ادامه با بهره‌مندی از روش تحلیل محتوا به بررسی 10 متغیر از فرهنگ اسلامی ـ ایرانی، در پربیننده‌ترین سریال‌های سال 1390 پرداخته خواهد شد و نتیجه خواهیم گرفت که تلویزیون در پرداختن به فرهنگ اسلامی ـ ایرانی در این سریال‌ها، چگونه بوده است.

  گفتنی است سومین شماره گاهنامه مطالعات اجتماعی  در 167 صفحه، با قیمت پنج هزار و هفتصد تومان از سوی مرکز پژوهشهای اسلامی صدا وسیما روانه بازار مجلات شد.